De invasie in Normandië (D-Day) op 6juni 1944 leidde de bevrijding in van de bezette West-Europese gebieden. Frankrijk was binnen een paar maanden bevrijd, maar tegenslagen zoals de mislukte luchtlanding bij Arnhem en het Duitse Ardenneofensief in de winter van 1944-1945 brachten nog even uitstel van de onvermijdelijke nederlaag voor de nazi’s. In het voorjaar van 1945 trokken de geallieerden alsnog Duitsland binnen en was er geen houden meer aan. Het was voor iedereen duidelijk dat het einde voor de nazi’s nabij was. Hitler voelde zich door zijn generaals verraden en ook door het Duitse volk, dat in zijn ogen in haar historische missie had gefaald. De laatste 
dagen van zijn leven bracht hij door in een sombere bunker nabij de kanselarij. Hitler was op dat moment lichamelijk en geestelijk een wrak. Zijn lijfarts, dr. Morell (abeelding links), hield hem met diverse injecties op de been. Hij gaf bevel tot het vernietigen van alle industriële complexen en het zich doodvechten tegen de Russen. Hij ging de afgrond in en probeerde het Duitse volk mee te slepen. Door de snelle opmars van de geallieerden en ook de (heimelijke) tegenwerking van steeds meer officieren en zelfs nazi-bonzen als Albert Speer (afbeelding rechts), werden deze laatste Führerbefehlen niet meer uitgevoerd. Op 20 april 1945 vierde hij zijn 56e verjaardag, zijn laatste. Naar het partijtje in de bunker kwam een aantal hoge nazi’s, waarvan een aantal direct daarna het onder Russisch artillerievuur liggende Berlijn ontvluchtte.
Op 30 april 1945 pleegde hij zelfmoord in zijn ondergrondse bunker in Berlijn. Naar alle waarschijnlijkheid nam hij gif in en schoot hij zich 
direct daarop met een pistool een kogel door het hoofd. Dat deed hij samen met Eva Braun, met wie hij enkele uren tevoren gehuwd was. Een aantal van zijn naaste medewerkers benam zich daarna ook het leven, waaronder zijn beruchte minister van propaganda Joseph Goebbels. Acht dagen later, op 8 mei 1945, gaf Duitsland zich over.
Wat er na zijn dood met zijn lichaam gebeurde is een mysterie. De meest waarschijnlijke geschiedenis is de volgende. Na Hitlers dood gaf Goebbels opdracht de lijken te verbranden. Haastig werden de lijken met benzine overgoten en in brand gestoken. Goebbels verdween vrij snel om met zijn gezin zelfmoord te plegen, en ook de aanwezige soldaten hadden haast aangezien de Russische granaten her en der neerregenden. Hierdoor verbrandde het lichaam niet volledig. Uiteindelijk zou het Rode Leger twee lichamen aantreffen, waarvan één ‘waarschijnlijk van Hitler’ was. De NKVD (de 79e SMERSH) legde beslag op de lijken en liet ze naar Moskou brengen. Onder geen voorwaarde mocht Hitler immers door Duitsers worden gevonden en begraven: zijn graf zou een nazi-bedevaartsoord worden. Uiteindelijk zouden de lijken alsnog in Moskou in het diepste geheim verbrand zijn. Een niet verbrande kaak met bijbehorende brug wordt bewaard in het Russisch Staatsarchief in Moskou en is alleen voor wetenschappers toegankelijk.
|
Hitlers dood in een Amerikaans defensieblad |
Spotprent dood Hitler |
Spotprent dood Hitler |
Het raadsel Hitler
Het blijft, ook voor de grootste kenner, een groot raadsel hoe deze op het oog mislukte man, die ‘halfbakken kunstenaar en straatzwerver, dat korporaaltje’ zoals president Paul von Hindenburg hem denigrerend noemde toen hem in 1933 voorgesteld werd om Hitler als kanselier te benoemen, een dergelijke macht over mensen heeft kunnen krijgen en houden, hoe hij dit hele drama heeft kunnen ontketenen en waarom hij dat niet alleen wilde, maar ook nog deed.
Talloze Hitlerverklaarders hebben zich het hoofd gebroken over de mogelijke motivatie en psyche van de man die deze onvoorstelbare visie niet alleen had, maar ook persé wilde uitvoeren. Een scala aan meningen is het resultaat, onderzocht en op een rij gezet door Ron Rosenbaum in zijn boek “Waarom Hitler ?”. De meningen variëren van “Hitler was een toneelspeler, leugenaar, charlatan” (Alan Bullock) tot “Hitler was een duivel, een monster” of “Hitler was een seksueel gefrustreerde psychopaat” (Norbert Bromberg, Verna von Small, Gertrud Kurt), maar ook “Hitler geloofde oprecht dat hij deed wat goed was” (H.R. Trevor-Roper).
Een heel aparte visie heeft de Duitse historicus Sebastian Haffner. In zijn boek Kanttekeningen bij Hitler stelt Haffner de vraag hoe een zo gering getalenteerd persoon en een zo armzalige persoonlijkheid als Hitler zoveel macht kon verkrijgen. Hij is van oordeel dat Hitler een hypnotiserend talent bezat, het talent van een geconcentreerde wilskracht waarmee hij zich een collectiefonderbewustzijn – waar en wanneer zich dat manifesteerde- te allen tijde kon toe-eigenen. Deze hypnotiserende invloed op de massa was Hitlers eerste, en lange tijd enige, politieke kapitaal. Er bestaan talloze getuigenissen van de kracht van dit talent. (Haffner, Kanttekeningen, p. 23). Tijdens zijn eerste politieke rede op 24 februari 1920, die een groot succes werd, werd Hitler zich dit talent bewust. Het zou een verklaring kunnen zijn voor zijn greep op de massa en het staatsbestel in de jaren daarna. Latere leden van de staf van officieren, die na de oorlog geïnterviewd werden, spreken over de diabolische invloed die Hitler op zijn generale staf uitoefende en waaraan niemand zich onttrekken kon.
Wat er ook van zij, na zijn dood werd Hitler algemeen gezien als de incarnatie van het ultieme kwaad.
