Jaren 60 en 70

5. Muziekstromingen en tekstschrijvers

Geschreven door Ilse Steel

(klik op de plaatjes om ze te vergroten en op de blauwe titel van de liedjes om ze te horen en zien)

(TIP: mocht uw internetverbinding niet snel genoeg zijn, klik dan links onder op II)

(er ontstaat dan een driehoekje met de punt naar rechts)

(laat u het filmpje downloaden en klik dan op het driehoekje)

Soul

Ray  Charles  brengt de Soul dichter bij het  publiek

Hij  weet instinctmatig welke ingrediënten nodig zijn voor het maken van de mooiste  mix,  bijvoorbeeld: de emotie van gospelmuziek en  het stevige ritme van rhytm and blues.

In 1949 komt hij in aanraking met drugs,  die dan nog legaal zijn,  hij raakt verslaafd aan de heroïne en het duurt jaren voordat hij afgekickt is.

Ondanks deze verslaving zet zich de muzikale ontwikkeling van Ray Charles door. In 1960 scoort hij zijn eerste nummer 1 hit, “Georgia On My Mind” en met de superhit,  “I Can’t Stop Loving You” uit 1962 breekt hij ook in de Benelux  door. Zijn muziek wordt een voorbeeld  voor de latere soulartiesten zoals: Sam Cooke, Al Greene,  Marvin Gaye, Otis Redding, Stevie Wonder en vele anderen.

Kijk en luister naar Ray Charles, klik hier.

 Al Greene

Al Green, die in 1967 doorbreekt met het door hem zelf geschreven “Back Up Train”. Na een stille periode heeft hij in 1971 met “Tired Of Being Alone” zijn eerste millionseller, daarna volgen nog zeven andere Amerikaanse top 10 hits. In de periode 1972-1975 maakt hij sweet-soul van hoog niveau. Zijn nummers, die hij samen met W. Mitchel schrijft, gaan over zeer intense liefdesbelevingen waaraan hij op bijna religieuze wijze uitdrukking weet te geven. Samen met Marvin Gaye zijn zij de onbetwiste meesters van de sensuele soul.

Marvin Gaye

Marvin Gaye wordt in 1962 ontdekt door Berry Gordy, oprichter van The Motown Record Corporation, die onder de indruk is van Marvins rijke stem en soepele zangstijl. Na enkele flops scoort Gaye zijn eerste Motown-hit met “Stubborn Kind Of Fellow” waar als achtergrondkoor Martha And The Vandellas te horen zijn.

Daarna volgt een reeks van hits. Begin jaren zestig vormt hij een duo met Mary Wells en scoort hits met: “Once Upon A Time” en “What’s The Matter With You Baby”. In 1966 heeft hij een grote hit met het nummer “It Takes Two“. Met de op dat moment nog weinig succesvolle zangeres Tammi Terrell maakt hij een hele serie hits “You’re All I Need To Get By“, “Ain’t No Mountain High Enough” en “Ain’t Nothing Like The Real Thing“.

Ook solo blijft Marvin Gaye goed in de markt liggen en scoort regelmatig hits. Na een wat stillere periode heeft hij in 1982  een grote hit met het nummer “Sexual Healing“. Rampzalig is de terugkeer naar zijn vaderland, de Amerikaanse tour mislukt en de familiereünie eindigt in een drama. De avond voor zijn 45e verjaardag krijgt hij ruzie met zijn vader, die hem met een pistoolschot dodelijk verwondt (Martins vader zou zich bedreigd hebben gevoeld). Een van de laatste grote soulzangers is niet meer, als eerbewijs dragen zijn muzikale collega’s regelmatig nog songs aan hem op.

Otis Redding

Otis Redding, de King of Soul, wordt gezien als een van de invloedrijkste soulzangers van de jaren zestig. De invloeden van Sam Cooke en Little Richard komen duidelijk naar voren in zijn muziek. Na een paar geflopte singles neemt hij in 1962 het zelf geschreven “These Arms Of Mine” op, een emotionele ballade, die zijn eerste hit wordt (1962). Dit is het begin van een reeks successen die zijn naam als beste soul-ballad zanger bevestigt. De Rolling Stones die een paar van zijn nummers opnemen waaronder: “That’s How Strong My Love Is” en “Love Is Pain In My Heart” zorgen hierdoor dat Otis Redding ook in Engeland bekend wordt.

Het in 1965 uitgebrachte nummer “Respect” (opgenomen in een hoger tempo) zorgt voor een doorbraak naar de blanke markt. Zijn geslaagde optreden op het Monterey Popfestival, waarvan de meeste bezoekers blank zijn, levert hem een nog grotere populariteit op. In december 1967 komt Otis Redding, samen met zijn band The Bar-Kays, door een vliegtuigongeluk om het leven. Het postuum uitgebrachte “Sittin’ On The Dock of The Bay” (1968) wordt een millionseller, het nummer is rustiger en melodieuzer van sfeer dan zijn vorige werk.

James Brown

James Brown is een van de markantste figuren uit deze tijd. Al vanaf het begin van de jaren vijftig is Brown met muziek bezig. Hij begint met de gospelformatie The Three Swanees (later wordt de naam veranderd in The Famous Flames) die uitsluitend gewijde muziek uitvoeren, maar later ook rock & beat-hits coveren. Brown wordt in 1956 ontdekt door Ralph Bass van King Records die hem de lokale hit “Please Please Please Please” laat opnemen voor het sub-label Federal. “Try Me“, een gospelachtige opvolger, komt in 1958 uit.

Hij leert de fijne kneepjes van het vak bij Ben Bart, de eigenaar van Universal Attractions waar hij onder contract komt. Zijn optredens die variétéachtig aandoen en waarbij Brown meerde malen van kostuum wisselt, zijn zeer succesvol en zo groeit Brown in de jaren zestig uit tot uit tot de populairste rock & beat artiest in de VS die zijn publiek in extase weet te brengen. Grootste hit  “It’s A Man’s Man’s World” uit 1966. James Brown overlijdt  op 25 december 2006, op 73 jarige leeftijd. Zijn bijnaam was ‘Godfather of Soul’’.

Stevie Wonder

Stevie Wonder groeit uit tot een van de meest vernieuwende zwarte artiesten van zijn tijd. Hij is zanger, mondharmonica speler, componist en toetsenist. Stevie Wonder wordt blind geboren maar dit belet hem niet al op zeer jeugdige leeftijd een aantal instrumenten te leren bespelen waaronder, mondharmonica, piano en drums.

Het in 1963 uitgebrachte “Fingertips” wordt zijn eerste grote hit, hij wordt dan inmiddels Little Stevie Wonder genoemd. Door deze gigantische hit wordt wereldberoemd en is zijn naam gevestigd. Vele hits volgen, “A Place In The Sun” (1966), “Superstition” (1973), “You Are The Sunshine Of My Life” (1973), “Living For The City“, “Don’t You Worry About A Thing” en “Higher Ground” (1973). De dubbel-elpee “Songs In The Key Of Live” (1976) wordt door de Nederlandse popcritici uitgeroepen tot beste plaat van de laatste tien jaar ! Tot ver in de jaren tachtig blijft hij hits scoren.

Barry White is in de jaren zeventig een van de eerste artiesten die begeleid wordt door een orkest dat soulmuziek kan spelen !

Motown

Motown  is  een  krachtig warm geluid  van  hoofdzakelijk  zwarte artiesten. Little Stevie Wonder scoorde de eerste Motown hit met “Fingertips”.

In  1961 bezorgen The Marvelettes Motown hun  eerste nummer 1 hit met het nummer,  “Please Mister Postman“.

Vroege Motown  sterren  zijn zeker:  The  Temptations,  Martha  and  the Vandellas,  die een grote hit hadden met,  “Dancing in the street”. Marvin  Gay  met  het nummer “Can I  Get  a  Witnes”, zijn  stem jarenlang  gevormd  door  het zingen  van  gospels  bezorgden de luisteraars koude rillingen.

Mary Wells, die tot aan 1967 de Queen of  Soul  wordt  genoemd, krijgt als  eerste zwarte zangeres internationale waardering. Mary draagt lange japonnen en  verft haar lange haren geel. In 1976 neemt Aretha Franklin de titel van Queen of Soul van Mary Wells over.

Skiffle

Lonnie Donegan maakte de Skiffle door zijn eenvoud toegankelijk. Als instrument kon men gebruik maken van een oude  gitaar, ’n wasbord,  ’n banjo,  ’n paar buizen en een eentonige bas. Dit gaf de  mogelijkheid  aan  jongeren om hun eigen  Skiffleband  op te richten met weinig kosten. Honderden van deze bandjes werden er opgericht en ze speelden op kerk- en straatfeesten. De muziek die ze ten gehore bracht en klonk als een soort Britse ‑ Folk‑ Blues.

Folk Country

New York stond in het teken van de Folk cultuur, komende uit bars en koffiehuizen. Johnny Cash stimulerende houding was een inspiratiebron voor de andere groepen en popartiesten in de jaren zestig die zich maatschappij‑kritisch op gingen stellen. Johnny Cash overlijdt op 12 september 2003.

Folfk‑artiesten hebben vaak een sterk ontwikkeld gevoel voor rechtvaardigheid. Veel zangers hingen rond in deze bars en koffiehuizen waaronder ook Bob Dylan. Woody  Cuthrie’s  stijl inspireerden  velen.

The Byrds hadden een geweldige hit met  Bob Dylan’s  “Mr.Tambourineman“. Zij waren de eerste echte Country Folk groep,  met een obsessie voor de Beatles. Ze mengden Dylan’s benadering met die van de Beatles en het resultaat mocht er zijn. Zeer verfijnde warme folkmuziek.

Peter Seeger wordt in 1963 van de Amerikaanse tv geweerd vanwege zijn linkse sympathieën. Deze Folkzanger is het intellectuele geweten van de Verenigden Staten. Geen grote  hits maar wel heel veel aanhangers. 

De Ierse groep The Dubliners heeft al succes vanaf 1962. Karakteristiek voor de band is de stem van Ronnie Drew, die volgens kenners klinkt als ‘coke die wordt fijngestampt onder een deur.’ De band is zeer muzikaal en heeft zowat over de hele wereld de Ierse folk uitgedragen. Verguisd door de critici, maar geliefd bij het publiek.  

Country en Western

Typische Amerikaanse muzieksoort. Je hoort als het ware de stoomtrein, de paarden en het knetteren van een kampvuur. De teksten zijn voorspelbaar en vrij oppervlakkig. Er wordt  veelal gezongen over hopeloze liefdes, bedrogen mannen etc. Maar voor een deel geeft dit ook die speciale charme aan deze muziek.

Na 1950 ontstaan allerlei mengvormen zoals: country met rhythm & blues, met rock & roll en met folk. Deze mengvormen beïnvloeden op heel veel manieren de popmuziek, o.a. groepen als, Creedence Clearwater Revival,  The Band en solisten als: Lynn Anderson, Rod Mckuen. Zelfs  bij Neil Diamond hoor je het wilde westen doorklinken.

Surfmuziek

Reggae

In het begin imiteren de muzikanten van Jamaica echt noot voor noot hun Amerikaanse inspiratiebronnen zoals o.a. The Drifters en Sam Cook. The Back‑beat, het benadrukken van de tweede en vierde tel van een maat met vier tellen, is karakteristiek voor de zwarte rhythm & blues. De drummers en gitaristen van Jamaica benadrukken allen de back‑beat. Deze geluidsstromen met een verhoogde beat worden de Ska genoemd.

In 1962 wordt Jamaica onafhankelijk en de toenmalige minister van ontwikkeling en sociale  zaken Seaga, ziet in dat een goede nationale muziekcultuur zijn land een internationale identiteit kan geven. De ska wordt geëxporteerd naar de rest van de wereld.

Op Jamaica zelf doet de ska het minder goed omdat de Jamaicaanse radiostations deze ruige en enigszins opruiende muziek weren. De rustigere rocksteady muziek zendt men wel uit.

Van oorsprong  zijn de Ska en rocksteady namen van dansen, die later aanduidingen voor muzieksoorten worden.  Door elementen van de Ska te laten integreren in de rustigere  rocksteady ontstaat een nieuwe muzieksoort, de Reggae.

 Rhythm & Blues

Toen Muddy Waters “I Can’t Be Satisfied” opnam in 1947 ontstond daarmee de Chicago blues.  Een gierend bottleneck‑geluid,  een contrabas veroorzaakte deze sound.

Leadbelly was de grondlegger van de blues. B.B. King en zijn gitaar Lucille waren het grote voorbeeld voor gitaarhelden als Eric Clapton  en Jeff Back uit de jaren zestig. Howlin’ Wolf was een groot vertolker van de Chicago sound (overleden in 1976, vijfenzestig jaar oud). De blues met daarnaast de gospel en de moderne soulmuziek werd hoofdzakelijk gebracht  door zwarte artiesten.

In de jaren zestig en zeventig wordt de blues door blanke artiesten omarmd. The Rolling Stones zijn hier een goed voorbeeld van. Rock and Roll met een duidelijke blues‑sound. Charlie ‘Bird’ Parker (alt-saxofoon) en Miles Davis (trompettist) gaven de  jazz een heel ander jasje. Vaak gedreven door drugs verlegden deze twee technisch begaafde artiesten de muzikale grenzen.

Een nieuw en uniek geluid waar de Engels georiënteerde R&B groepen uit de jaren zestig dankbaar gebruik van maken o.a. de The Who, de Yardbirds, Manfred Mann en de Rolling Stones die ook “Not Fade Away” van Buddy Holly tot een Diddley‑achtig nummer omvormen. In de jaren zeventig treedt Bo op in de Rockfilm “Keep On Rocking” en vanaf 1982 is hij regelmatig te bewonderen op de Nederlandse podia. 

Ga naar vervolg van dit hoofdstuk (Muziekstromingen en tekstschrijvers)

Ga terug naar het overzicht Jaren 60 en 70