Museumdirecteur van Singer Laren Jan Rudolph de Lorm noemt het misschien wel het allermooiste portret van de hand van Kees van Dongen: dat van kunstenaarsmodel en geliefde van Picasso, Fernande Olivier. Het werk, dat voor kort hing in de tentoonstelling ‘Fernande Olivier et Pablo Picasso, dans l’intimité du Bateau-Lavoir‘ in het Musée de Montmartre in Parijs, is vandaag toegevoegd als absoluut topstuk aan de tentoonstelling Kees van Dongen. De weg naar succes. Met de komst van dit meesterwerk zijn er nu maar liefst drie schilderijen van Fernande Olivier te zien in Singer Laren.
Pablo Picasso & Fernande Olivier
Fernande Olivier (1881-1966) arriveert in 1900 in Parijs, waar ze als kunstenaarsmodel aan de slag gaat. In 1904 ontmoet Fernande de kunstenaar Pablo Picasso, die dan net in Parijs is gearriveerd. Een jaar later trekt ze bij hem in, in het nu befaamde ateliercomplex Bateau-Lavoir in Montmartre. Tot zij in 1912 uit elkaar gaan, schildert Picasso Fernande meer dan zestig keer, waaronder tal van belangrijke werken uit zijn kubistische periode.
Durf en verleiding
Kees van Dongen wordt in december 1905 door Picasso uitgenodigd om een atelier te betrekken in het Bateau-Lavoir. Ze raken bevriend en zijn aan elkaar gewaagd in de strijd om deel uit te maken van de nieuwste Franse kunst. Van Dongen en Picasso trekken de aandacht met hun gedurfde techniek en veroveren zij aan zij de Parijse kunstmarkt. Wanneer de relatie tussen Picasso en Fernande tijdelijk is verbroken – Picasso gaat in 1907 volledig op in zijn nu wereldberoemde Les Demoiselles d’Avignon – grijpt Van Dongen zijn kans en reageert op dit begin aan kubisme door Fernande als model te vragen. Hij schildert een aantal sensuele kleurrijke portretten van haar die gaan behoren tot zijn beste werk. Een van deze portretten wordt nu als sluitstuk aan de tentoonstelling in Singer Laren toegevoegd.
‘Vermiljoenen achtergronden’
Fernande Olivier herinnert zich later over de kleurrijke doeken die Van Dongen in een volgend atelier onder elektrisch licht schilderde: ‘het was de tijd van het ultramarijn blauw en de vermiljoenen achtergronden’. Van Dongen geeft zijn modellen weer met de hem kenmerkende kleuren en tussentinten als jade- en emeraldgroen, citroengeel, variaties in oranje, oker, roze en diep aubergine. Zijn werk belandt ermee in het circuit van een internationale avant-garde.
Foto: Kees van Dongen, Fernande Olivier, ca. 1907, Olieverf op doek, 100 x 81 cm, particuliere collectie, c/o Pictoright Amsterdam 2023, Singer Laren
