SeniorPlaza | Wereldwonderen

Home / Wereldwonderen

Wereldwonderen

Mausoleum Halikarnassos

(met dank aan Liesbeth de Nijs voor het geleverde materiaal)

(klik op de plaatjes om ze te vergroten)

Mausollos

(Latijn: Mausolus) (4^e eeuw v.Chr.)

Perzisch satraap van Karië van 377 v. C. tot 353 v. Chr. Hij maakte van Karië een van de grootste zeemachten van de Egeïsche zee en liet in Haikarnassos tempels en paleizen bouwen.

Hij verhuisde zijn residentie naar Halikarnassos, dat hij tot hoofdstad van zijn rijk maakte. Breidde zijn macht (na de vrede van Antalcidas) sterk uit, kreeg zelfs hegemonie over Rhodos (opstand tegen Ataxerxes II). Later verbond hij zich met de Perzische koningen.

Mausollos

Korte beschrijving

Het mausoleum

De Graftombe van Mausolus, tiranniek heerser over Karië en Klein-Azië. Zijn zuster en vrouw Artemissa ІІ – 350 v C. nam in 352, na de dood van haar man de troon over in Karië en liet voor haar man het Mausoleum bouwen. Omtrek 125 meter. Op de top was een piramideachtige constructie die een vierpaards strijdwagen van marmer bevatte.

Ligging

Het mausoleum was gelegen in de huidige stad Bodrum (voorheen Halikarnassos) bij de Egeïsche zee, in zuidwest Turkije.

Zoals vele andere provincies, was ook het koninkrijk Karië in het westelijk deel van Klein-Azië zó ver verwijderd van de Perzische hoofdstad dat het vrijwel autonoom was, evenals de satrapieën.

Net zoals de grote piramide van Cheops, was dit mausoleum een begraafplaats van een koning, toch heeft dit zulke bijzondere specifieke eigenschappen dat het een geheel eigen plaats heeft verdient in de lijst van de 7 wereldwonderen.

Geografisch gezien ligt het dichter bij de tempel van Artemis dan de piramide van Cheops. Vooral de schoonheid, meer dan de grootte, heeft de bezoekers voor vele jaren gefascineerd.

Luchtopname

van

Bodrum

Archeologie

In 1846 ontdekte Lord Stratford, de Britse afgezant aan de Hoge Poort (Constantinopel) in de stadskern van Brodum delen van bas-reliëfs en vermoedde dat op deze plaats het door Plinius de Oudere beschreven grafmonument van koning Mausolus zou kunnen hebben gestaan.

Hij vroeg aan de Turkse regering toestemming om enkele oude stenen uit Bodrum mee te mogen nemen en bracht een hele scheepslading met prachtige bouwonderdelen naar Londen.

Van 1856 tot 1858 werd het gebied van Bodrum door de Engelse consul en amateur-archeoloog Ch. Th. Newton onderzocht. Deze ontdekte vage sporen van de onderbouw, sculpturen en andere overblijfselen van het grafmonument. Het vermoeden van Lord Stratford werd hierdoor bevestigd.

Plinius

Oudere

Amazonefries

basrelief

grafkamer

Mausolus

Het mausoleum was voornamelijk uit marmer opgetrokken dat van elders werd aangevoerd, bijvoorbeeld van het eiland Kos of uit het binnenland van Phrygië. Hier en daar had het een deklaag en beeldsokkels van blokken blauwe zandsteen. De fundamenten bestonden uit een groenachtig vulkaangesteente. De ondergrondse grafkamer van Mausolus werd in de zestiende eeuw door de ridders gevonden en kennelijk ook toen pas geplunderd.

De basis was rechthoekig met de afmetingen 40 bij 30 meter. Boven op de funderingen bevond zich een trapsgewijs podium waarvan de zijden met beelden waren gedecoreerd

Bij opgravingen in de moderne tijd zijn fragmenten van de deksel van zijn sarcofaag en flarden van zijn lijkwade gevonden.

De grafkamer en de sarcofaag waren vervaardigd van albast (calciet / gips : één naam voor twee gesteenten doordat de Grieken beide gebruikten voor zalfflesjes, de fout is altijd blijven bestaan), afgezet met goud. De sarcofaag was gesitueerd op het podium en omgeven door Ionische zuilen. Deze zuilenrij ondersteunde een piramidevormig dak dat op zijn beurt weer was versierd met beelden. Een beeld van een strijdwagen met vier paarden bevond zich op de bovenkant van de tombe. De totale hoogte van het mausoleum was 45 meter, waarvan 20 meter werd beslagen door het podium, 12 meter voor de zuilenrij, 7 meter voor de piramide en 6 meter voor de verfraaide strijdwagen bovenop.

De schoonheid van het mausoleum ligt niet alleen in het gebouw zelf, maar eveneens in de decoraties en beelden die de verschillende niveaus van het podium verfraaiden en het dak. Dit waren tientallen afbeeldingen van mensen op ware grootte, maar ook kleiner en groter dan dat, verder ook leeuwen, paarden en andere dieren. De beelden waren gemaakt door de Griekse kunstenaars: Bryaxis, Leochares, Scopas van Paros en Timotheus van Athene, die ieder verantwoordelijk waren voor hun eigen zijde. Pytheos was ook samen met Satyros de architect van het grafmonument.

Juist vanwege deze beelden van dieren en mensen, heeft het mausoleum een geheel eigen plaats, immers: het bevat geen beelden van goden, zoals gebruikelijk was in de andere bouwwerken uit die tijd. Sommige van de beelden zijn gered, waaronder de twee leeuwen, en te bezichtigen in het “British museum “. Hier bevinden zich ook delen van beelden en stukken van de fries (horizontale deel van de façade, dat rust op de pilaren), die de strijd tussen de Grieken en de Amazone laten zien.

De restanten van de tempel van Mausolus

Ter plaatse van het mausoleum zelf vind je alleen nog de funderingen. Huidig archeologisch onderzoek geeft een duidelijk beeld van de vorm en het voorkomen van het mausoleum. De bij moderne opgravingen teruggevonden hoekstenen, die nog op hun plaats lagen, wijzen erop dat de basis van het mausoleum 38 bij 32 meter mat. Een latere reconstructie van de korte zijde toont de extravagante uitspattingen van de kunstvoorwerpen en de architectonische aspecten van het mausoleum, niet voor niets wordt dit woord nu gebruikt voor vele grote graftombes die we vandaag de dag kennen en nog immer laten bouwen.

Reconstructie-

tekeningen

tempel Mausolus

Geschiedenis

Toen de Perzen hun oude koninkrijk gingen uitbreiden met Mesopothamië, Noord-India, Syrië, Egypte en Klein-Azië, kon koning Mausolus zijn koninkrijk niet blijven beheersen zonder de hulp van gouverneurs en heersers, de zogenaamde satrapen (veelal ook Perzen), die heel veel macht hadden in hun eigen regio.

Van 377 tot 353 v. Chr. regeerde koning Mausolus en verhuisde hij de hoofdstad naar Halikarnassos. Niets is interessant in zijn leven behalve de graftombe die hij heeft laten maken. Het bouwwerk was een idee van zijn vrouw en zuster Artemissa ІІ en de bouw zou kunnen zijn begonnen tijdens zijn leven. Het kwam gereed in 350 v. Chr., dit was drie jaar na zijn dood en één jaar na de dood van zijn vrouw.

Kasteel

van

Bodrum

Het mausoleum lijkt trouwens in zijn geheel tot in de dertiende eeuw na Chr. in redelijke staat behouden te zijn gebleven. Daarna waren het de aardbevingen en de ridders van de Johannietenorde die het bouwwerk zodanig verwoestten dat het alleen nog goed was voor archeologisch onderzoek.

In de vroege 15e eeuw vielen de ridders van Malta ( Johannietenorde) de streek binnen en bouwden een gigantisch kruistochtkasteel. Toen ze in 1494 besloten dit verder te versterken, gebruikten ze daarvoor stenen van het mausoleum. In 1522 waren zo ongeveer alle stenen opgebruikt.

Vandaag de dag staat dat kasteel nog steeds in Bodrum en zijn de marmeren stenen van het mausoleum daar te zien.