Wereldwonderen



 

De Pharos van Alexandrië

(met dank aan Liesbeth de Nijs voor het geleverde materiaal)

(klik op de plaatjes om ze te vergroten)

De vuurtoren

Gigantische vuurtoren op de oostkaap van het eiland Pharos te Alexandrië, 120 – 140 meter hoog. In de eerste helft van de 14e eeuw verwoest door een aardbeving, delen ervan zijn in 1994 in de zee teruggevonden.

Het was gelegen op het (vroegere) eiland Pharos, dat nu een uitsteeksel is van de stad  Alexandrië in Egypte. Voor zeelieden betekende het een veilige terugkomst, voor architecten betekende het het hoogste bouwwerk op aarde en voor wetenschappers was het de spiegel die hen het meest fascineerde; de reflectie van deze spiegel droeg meer dan 50 kilometer uit de kust !

Een beeld van Poseidon bekroonde de top van het gebouw

Oude geschriften van Strabon en Plinius de Oude geven ons beschrijvingen van de toren en de prachtige witte marmeren omhulling. Ze vertellen ons hoe de spiegels tientallen kilometers ver konden reflecteren en zelfs dat ze werden gebruikt om schepen op te sporen en te verbranden nog vóórdat ze de kust konden bereiken.

In 1166 n. Chr. bezocht een Arabische reiziger genaamd Abou – Haggag Al –Andaloussi de vuurtoren. Hij zegt dat het in die tijd mogelijk was via de pier naar het eiland te lopen en dat er op het ene uiteinde daarvan nog aanzienlijke resten van de Pharos te bezichtigen waren. Sporen van inscripties die zijn voorganger al-Masudi anderhalve eeuw eerder had gezien, waren nog zichtbaar op de naar zee gerichte zijde van het monument. Hij verstrekte ons een rijkdom aan informatie en gaf een nauwkeurige beschrijving van het gebouw wat moderne archeologen hielp om het gebouw te reconstrueren.

De ingang van de vierkante onderbouw van de Pharos lag in die tijd tamelijk hoog in een van de zijden en kon via een gebogen opgang bereikt worden. Het gebouw bestond uit drie delen. Het onderste deel was 57,53 meter hoog en had een cilindrische kern, het middelste gedeelte was achthoekig en bezat een trappenhuis, had een lengte van 27,45 meter en het derde deel was rond met een lengte van 7,32 meter. De totale hoogte van het bouwwerk bedroeg ongeveer 120 meter wat gelijkwaardig is met een tegenwoordig flatgebouw van veertig verdiepingen !

Het hart van de vuurtoren werd gebruikt als een gang om de brandstof voor de vuurtoren naar boven te hijsen.

Strabo (Latijn)

Strabon (Grieks)

Strabo, latijn ca 64 v. Chr.–19 na Chr.) ook genaamd, de schele.

Grieks historicus, geograaf en filosoof uit Pontos. Hij bereisde vrijwel het gehele Romeinse rijk. De resultaten daarvan en een uitgebreide studie van de oude literatuur bewerkte hij tot zijn ‘Geografica’, een algemene historische en aardrijkskundige beschrijving in zeventien boeken van de destijds bekende wereld.  Het was een rijke en betrekkelijk betrouwbare bron van kennis over vele Europese, Aziatische en Afrikaanse volkeren van zijn tijd, waarvan hij de meest interessante gegevens vermeldt, met zijdelingse opmerkingen over geschiedenis, wiskunde en geneeskunde. Al had hij niet alle beschreven landen bezocht, hij was goed geïnformeerd.

Kort na de dood van Alexander de Grote, nam zijn commandant 1 (Soter) de macht over in Egypte. Hij was getuige geweest van het stichten van Alexandrië en maakte daarvan zijn hoofdstad.

Voor de kust lag een klein eiland: Pharos. De legende zegt dat deze naam afkomstig is van: farao’s eiland. Het eiland was verbonden met het vasteland door een dijk genaamd de “Heptastadion” welke de stad een dubbele haven gaf.

Vanwege de gevaarlijke zeilomstandigheden en de ondiepe kust was een vuurtoren broodnodig. Het project was bedacht en aangevangen door Ptolemaios 1 rond 290-280 v. C., maar werd pas na zijn dood voltooid tijdens de regeerperiode van Ptolomaios ІІ  (Filadelfos).

Ptolemaios 1

Sostratos

op

munt

Sostratos, een tijdgenoot van Eukleides, was de architect, maar gedetailleerde berekeningen voor het gebouw en zijn accessoires werden verricht in de Alexandrijnse bibliotheek / mouseion. Het gebouw werd opgedragen aan Ptolemaios 1 ( Soter) en zijn vrouw Berenice. De Pharos keek uit over de oostelijke haven en leidde de schepen naar Alexandrië. Eeuwenlang werd de vuurtoren in de nacht gebruikt door licht van vuur te reflecteren en overdag het zonnelicht. Het werd zelfs afgebeeld op Romeinse munten, net zoals vandaag de dag nog sommige belangrijke gebouwen eveneens op de munten worden geslagen.

Toen de Arabieren Egypte veroverden, bewonderden ze Alexandrië om zijn pracht en rijkdom. De vuurtoren wordt in hun geschriften vaak genoemd. De latere Egyptische heersers echter, verhuisden de hoofdstad naar Caïro aangezien ze niet veel belang hadden bij de Middellandse Zee. Toen per ongeluk eens de spiegel naar beneden werd gehaald, heeft men het niet meer op zijn plaats teruggezet.

Fort Quaitbay

In het jaar 956 werd Alexandrië door een aardbeving dooreen geschud en ontstond er (geringe) schade aan de vuurtoren. Later, in 1303 en 1323 brachten nieuwe aardbevingen meer serieuze schade aan het gebouw toe.

Toen in 1349 de beroemde Arabische reiziger Ibn Battuta Alexandrië bezocht, kon hij al niet meer de vuurtoren in of zelfs maar de deur bereiken.

In 1480 besloot  de sultan der Mamalukken, Qaitbay genaamd, om de verdediging van Alexandrië te versterken. Hij bouwde een middeleeuws fort precies op dezelfde plaats waar de vuurtoren stond met behulp van de stenen en het marmer van diezelfde vuurtoren.

Van de zes wereldwonderen die verdwenen zijn, was de vuurtoren de laatste. Zodoende hebben we exacte en nauwkeurige gegevens over zijn vorm en precieze locatie. Alhoewel de vuurtoren van Alexandrië nu niet meer bestaat heeft het wel zijn invloed op de vele vuurtorens van tegenwoordig in de omgeving van de Middellandse Zee helemaal tot aan Spanje.

Op taalkundig gebied heeft het eveneens nog steeds zijn weerslag, kijk maar in de woordenboeken naar de Franse, Italiaanse en Spaanse namen voor vuurtoren.

Nog niet zo lang geleden, in 1995, heeft een team van Fransen en Egyptenaren onder leiding van de archeoloog Jean-Yves Empereur voor de kust van Alexandrië de resten teruggevonden van deze vuurtoren. Bij een grote ‘onder-wateropgraving’ werden Egyptische beelden die bij de Pharos hebben gestaan uit zee gehaald. De stenen van de vuurtoren zelf die op de zeebodem liggen, werden in kaart gebracht.

Fotogalerij

Pharos Alexandrië

Reconstructie uit 1764

Alexandrijnse munt

met Pharos

Pharos

door

Maerten van Heemskerck

(1498 – 1574)

Kaart Pharos

Bibliotheek Alexandrië

De bibliotheek van Alexandrië, verreweg de grootste van de oude wereld, liep eerst per ongeluk brandschade op tijdens Caesars acties tegen Pompeius in 47 v. Chr., om nog meer schade op te lopen bij de verwoesting van de paleizenwijk in 270.

Daarop volgde de kwaadaardige vernietiging door de christenen aan het eind van de 4de eeuw n. Chr. Wat er na dat alles nog over was van de boekencollectie werd in 641 n. Chr. vernietigd door de islamitische veroveraars.

Oude bibliotheek

Alexandrië was de plaats waar de definitieve teksten van allerlei oude literatuur werd vastgesteld, om vervolgens in kopie over de wereld te zwerven en weer gekopieerd te worden, en in sommige gevallen bewaard te blijven. Deze bewaarde manuscripten vormen de basis van onze kennis van de klassieken en hun gedachtewereld.

In 2004 vonden archeologen de resten van wat waarschijnlijk ooit de bibliotheek van Alexandrië is geweest. De grootste denkers en schrijvers van de oude wereld, zoals Socrates en Plato, hebben er gestudeerd. Het grote gebouw is tweeduizend jaar oud. Alexandrië wordt gezien als de stad waar de westerse wetenschap zoals wij die nu kennen, is geboren. Volgens wetenschappers gaat het mogelijk om de oudste universiteit ter wereld.

Een team van Poolse en Egyptische archeologen deed opgravingen in een deel van het dorp dat aan de Middellandse Zee lag, toen zij op de belangrijke vondst stuitten. De resten die ze aantroffen, schenen toe te behoren aan wat destijds grote college- of gehoorzalen moeten zijn geweest. Er was een speciale verhoging in de zalen te vinden, waar de lesgevende docent op kon gaan staan. In totaal zijn er 13 grote zalen ontdekt, die gezamenlijk maarliefst 5.000 studenten konden ‘huisvesten’.

De archeologen kondigden hun ontdekking aan tijdens een persconferentie op de Universiteit van Californië. Naar eigen zeggen gaat het om een vondst van formaat. “Het is de eerste keer dat zo’n enorm complex van collegezalen is blootgelegd op een Grieks-Romeinse plaats in het Middellandse Zeegebied”, aldus Zahi Hawass, voorzitter van de Egyptische Supreme Council of Antiquities.

In de Bibliotheek van Alexandrië werden veel belangrijke uitvindingen gedaan. Het was daar dat Archimedes de schroef-vormige waterpomp uitvond, die vandaag de dag nog steeds wordt gebruikt. Eratosthenes mat in Alexandrië de diameter van de aarde, Euclid ontdekte de regels van de geometrie en Ptolemeus schreef er de Almagest, het wetenschappelijke astronomische boek dat zo’n 1500 jaar lang het meest toonaangevende werk is geweest.

Gepubliceerd op vrijdag 21 mei 2004 Bronnen: BBC, AFP

De nieuwe bibliotheek van Alexandrië

geopend in 2003

Het huidige Alexandrië

Bronnen:

Prisma woordenboek der klassieke oudheid

Prisma van de mythologie

Atlas van de archeologie

Paul Jordan, De zeven wereldwonderen

Suyderland

Wikipedia

Naar vorige pagina

Naar beginpagina Wereldwonderen

We gebruiken cookies om er zeker van te zijn dat u onze website zo goed mogelijk beleeft. Als u deze website blijft gebruiken gaan we ervan uit dat u dat goed vindt. Meer informatie

Wij gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze website voor de bezoeker beter werkt. Daarnaast gebruiken wij o.a. cookies voor onze webstatistieken.

Sluiten