23 jan 2019 – Het klassieke medicijn levodopa dat klachten vermindert bij Parkinson kan zonder probleem bij de eerste symptomen van de ziekte worden gebruikt. Dit heeft geen negatieve gevolgen voor de patiënt op de lange termijn. Een bijna zeven jaar durend onderzoek onder leiding van Amsterdam UMC heeft aangetoond dat artsen niet terughoudend hoeven te zijn bij het voorschrijven van het middel. Een publicatie hierover verschijnt vandaag in de New England Journal of Medicine.

Onderzoeksleider hoogleraar Neurologische Bewegingsstoornissen Rob de Bie is verheugd over de uitkomst van de studie naar levodopa, het meest voorgeschreven middel voor Parkinson. Naar de langetermijneffecten van het medicijn was nog niet veel onderzoek gedaan, hoewel het al bijna vijftig jaar wordt gebruikt.

Artsen waren terughoudend geworden bij het voorschrijven vanwege twijfels dat snel beginnen met medicatie de ziekte zou kunnen verergeren of meer bijwerkingen kan veroorzaken. Patiënten kregen het middel pas als de klachten dusdanig werden dat ze problemen kregen in hun dagelijks functioneren, zoals moeite met aankleden. De Bie: “Dit onderzoek laat zien dat dit niet nodig is. Ik heb ook mijn terughoudendheid laten varen. De uitkomst van deze studie heeft gevolgen voor de behandeling van de ziekte wereldwijd.”

Rond 2011 begon een experiment geleid vanuit Amsterdam. Ruim 400 patiënten die in de beginfase van hun ziekte waren, werden ingedeeld in twee groepen. De ene helft kreeg meteen levodopa, de andere helft kreeg een placebo (neppil). Na veertig weken kreeg iedereen het medicijn. De patiënten zijn vervolgens nog veertig weken gevolgd. Na tachtig weken reageerden de patiënten precies even goed op het medicijn.

“Kort gezegd maakt het voor de werking op de lange termijn en bijwerkingen niet uit als je eerder begint met voorschrijven van het medicijn”, zegt De Bie. “Dus als het nodig is, kun je vroeg beginnen met medicatie. Het voordeel hiervan is dat je de ziekte eerder kunt behandelen en zo de kwaliteit van leven in het begin van de ziekte verbetert.”

In Nederland zijn ongeveer vijftigduizend patiënten met de ziekte van Parkinson, een hersenziekte die gepaard gaat met traagheid, stijfheid en trillen. De aandoening wordt gekenmerkt door de afbraak van hersencellen die de neurotransmitter (boodschapperstof) dopamine produceren in de substantia nigra (de zwarte kernen) van de hersenen. Na verloop van tijd raken ook andere delen van de hersenen aangedaan. De oorzaak van de aandoening is grotendeels onbekend. Levodopa vult het tekort aan dopamine in de hersenen aan dat door Parkinson ontstaat. Het geneest de ziekte niet, het vermindert de symptomen.

Aan deze studie hebben patiënten meegedaan afkomstig uit vijftig Nederlandse ziekenhuizen. Op de website leapamc.nl is meer te vinden over de opzet van de studie. Het onderzoek is mogelijk gemaakt met steun van ZonMw, Stichting ParkinsonFonds, Stichting Parkinson Nederland en Parkinson Vereniging (patiëntenvereniging).