In de schilderijenzalen van Museum De Lakenhal worden topstukken getoond uit de Gouden Eeuw van Leidse meesters als Rembrandt Harmensz. van Rijn, Jan van Goyen, Jan Steen en de Leidse fijnschilders. Met deze presentatie wordt het verhaal verteld over Leiden met zijn bloeiende schilderkunst als bakermat van de Gouden Eeuw.
In de vroege 17de eeuw werken in Leiden uiteenlopende schilders die elk van cruciaal belang zouden blijken voor de Hollandse schilderkunst van de Gouden Eeuw. De jonge Rembrandt en Jan Lievens werken in de eerste jaren van hun kunstenaarschap nauw samen en leggen in hun Leidse jaren het fundament voor een oeuvre van mondiale betekenis.
De vroegst bekende werken van Rembrandt staan centraal in de presentatie waaronder Brillenverkoper uit ca. 1624 en Historiestuk met zelfportret van de schilder uit 1626. Brillenverkoper behoort tot een serie van vijf zintuigen die Rembrandt rond zijn zeventiende jaar schilderde. Hoewel Rembrandt hier nog zichtbaar experimenteert met techniek en perspectief loopt het in aandacht voor clair-obscur en virtuositeit in penseelstreek vooruit op het latere werk waarmee Rembrandt beroemd zou worden. Historiestuk met zelfportret van de schilder uit 1626 portretteert Rembrandt zichzelf als een van de eerste keren in een schilderij.
Gerrit Dou is de belangrijkste leerling van Rembrandt, die zich na het vertrek van zijn leermeester naar Amsterdam in 1632 toelegt op uiterst verfijnd geschilderde kabinetstukjes van klein formaat. Hij liet zich inspireren door Rembrandt en ontwikkelde zich door tot de grondlegger van de zogenoemde Leidse fijnschilders die, anders dan Rembrandt of Vermeer, in hun dagen een internationale reputatie wisten te vergaren.
