Jaren 1945-1950

20. Pin ups

1945	1945 Varga kalender	1946	1946	1946 Varga kalender
1946 Varga kalender	1947	1947	1947 Varga kalender	1947 Varga kalender

1947 Varga kalender

1948 Varga kalender

1948

1949

21. Films in de jaren na de oorlog

Het bioscoopbezoek in de jaren na de oorlog nam weer toe. De mensen zochten ontspanning na de moeilijke oorlogsjaren. Het aanbod van films werd steeds groter en ook uit het buitenland, vooral Amerika, was er een groot aanbod van nieuwe films. Knus zat men in de bioscoop, genoot van de film en ging na afloop tevreden naar huis.

Neorealisme

Het Neorealisme probeert een venster op de wereld te openen; zonder omhaal de plagen die het land teisterden in beeld te brengen; met het oog van de verslaggever de oorlog, de bezetting, de strijd van de partizanen en de bevrijding te laten zien. Het meest bijzondere van de neorealistische film is echter dat zij – door een grote mate van authenticiteit en oog voor detail – iets groots weet te maken uit het schijnbaar onbeduidende geklungel van mensen.

Belangrijkste kenmerken van het Neorealisme zijn:

• Er werd niet meer met grootse decors gewerkt;

• Er werd veel op locatie gefilmd;

• De recente geschiedenis werd kritisch bestudeerd;

• Hoop op sociale veranderingen, maar pessimistisch;

• Films houden vaak het midden tussen documentaire en drama;

• Er werd geen echte climax bereikt in films.

In 1948 werd “Ladri di Biciclette” (fietsendieven) opgenomen, door Vittorio de Sica. De film gaat over een Romeinse afficheplakker die op zoek is naar zijn fiets die ze van hem hebben gestolen. Zijn fiets is onmisbaar voor zijn werk. De film is meer dan een drama over werkloosheid. “Ladri di Biciclette” gaat over eenzaamheid en de bewustwording van deze eenzaamheid. Vader en zoon raken ervan doordrongen dat zij alleen zijn en dat zij alleen op zichzelf en hun eigen kracht kunnen vertrouwen. Talrijke films worden gemaakt in de stijl van het Neorealisme: doorsneden van het dagelijkse leven die laten zien hoe moeilijk dat was kort na de Tweede Wereldoorlog. De Italiaanse regisseurs waren hier meester in.

Een paar beroemde neorealistische films

“Sciuscia” (schoenpoetser), 1946, regie Vittorio de Sica met met Franco Interlenghi, Rinaldo Smordoni en Annielo Mele.

Enkele jongens in Rome werken als schoenpoetsertjes. Twee van hen hebben samen de droom een eigen paard te rijden, waarvoor ze al hun geld opsparen. Wanneer ze wat zwarte markt handelaren ontmoeten, worden ze overgehaald zich in te laten met duistere praktijken. Het levert hen het benodigde geld op, maar helaas is ook de politie ingeschakeld.

“Germania anno zero” (Duitsland anno nul), klik hier voor de trailer, 1947, regie, Roberto Rossellini met o.a Edmund Moeschke, Ingetraud Hinze en Franz-Otto Krüger.

Edmund, een jonge jongen die leeft in het verwoeste Duitsland van na de oorlog moet allerlei dingen uithalen om zijn familie te helpen bij de vergaring van voedsel om te kunnen overleven. Op een dag ontmoet hij een man die vroeger zijn leraar was en hij hoopt op steun, maar de ideeën van deze man leiden Edmund niet in een betere of veiligere manier van leven.

“La Terra Trema” (de aarde trilt), , bekijk een stuk, klik hier, 1948, regie, Lucchino Visconti, met o.a. Antonio Arcidiacone, Giuseppe Arcidiacono en Maria Micale.

Na de Tweede Wereldoorlog keert Antonio terug naar zijn geboorteplaats Aci-Trezza, een arm vissersdorpje op Sicilië. Hij beweert dat het dorpje zich beter kan verenigen om eigen baas te zijn, dan voortdurend geëxploiteerd te worden door de grote bedrijven. De uitvoering van dit idee blijkt echter lastiger dan hij dacht.

Film noir

Een film in de stijl en sfeer die in de eerste plaats wordt geassocieerd met misdaadfilms, waarin de hoofdfiguren in een nihilistische en existentiële wereld leven. De ‘klassieke periode’ van de film noir begint met John Hustons The Maltese Falcon in 1941 en eindigt met Orson Welles ‘Touch of Evil in 1958. Strikt genomen is film noir niet een genre, maar heeft betrekking op de stijl of toon van verschillende Amerikaanse films vanaf 1940. Film noirs zijn meestal zwart-wit films met overheersende stemmingen van melancholie, vervreemding, somberheid, teleurstelling, ontgoocheling, pessimisme, dubbelzinnigheid, morele corruptie, schuld en paranoia. Typische, vaak optredende personages zijn de cynische, eenzame held (antiheld) en de femme fatale, waartussen zich allerlei intriges afspelen tegen de achtergrond van een louche grote stad.

Een paar beroemde films noir

“Out Of The Past” (uit het verleden), bekijk de trailer hier,1947, regie Jacques Tourneur met o.a Robert Mitchum, Kirk Douglas en Jane Greer.

Nadat Kathy Moffat haar geliefde, de gangsterbaas en gokkoning Whit Sterling, neer heeft geschoten, blijkt er ineens 40.000 dollar verdwenen. Whit huurt privé-detective Jeff Bailey in om Kathy en het geld op te sporen. De twee treffen elkaar in Mexico. Kathy geeft toe Whit te hebben neergeschoten, maar ontkent het geld te hebben meegenomen. Bailey valt voor haar charmes en rapporteert aan Whit dat hij haar niet gevonden heeft. Maar dan beginnen de intriges pas.

“The Third Man”, bekijk de trailer hier, 1949, regie Carol Reed met Joseph Cotten, Orson Welles en Alida Valli.

Holly Martins, schrijver van Westerns, arriveert in het naoorlogse Wenen, dat door de geallieerde overwinnaars opgedeeld is in verschillende sectoren. Martins is daar heen gegaan op een uitnodiging van een oude schoolvriend, Harry Lime, die hem een baan heeft aangeboden. Eenmaal aangekomen blijkt echter, dat Lime recentelijk is omgekomen in een vreemd verkeersongeluk. Martins besluit alles op alles te zetten om er achter te komen, wat er echt met Harry Lime gebeurd is.

“White Heat” (witte hitte), fragment uit White Heat, klik hier, 1949, regie. Raoul Walsh met James Cagney, Virginia Mayo en Edmond O’Brien.

Cody Jarrett is een genadeloze bendeleider, niet alleen in de overvallen die hij pleegt, maar ook in de manier waarop hij laat afrekenen met zijn tegenstanders of mensen die niet meer tot nut zijn. Hij heeft alleen respect voor zijn moeder, van wie hij zijn genadeloze mentaliteit heeft.

Romantisch drama

Een paar beroemde romantische drama’s

“Brief Encounter” (korte ontmoeting), bekijk de trailer, klik hier, 1945, regie David Leans, met o.a Trevor Howard en Marjorie Mars.

“Nothing lasts really. Neither happiness nor despair” (niets duurt eeuwig, geluk noch wanhoop). Dramatische woorden die zo typerend zijn voor smachtende vrouwen in drama’s uit de jaren veertig. De oerfilm over affaires en de spaarzame momenten dat twee geliefden elkaar kunnen zien. Leans kleinste epos is nu, ruim vijf en zestig jaar later, nog altijd een meesterwerk van diepgewortelde emotie, vurige passie en visuele flair.

“It’s a Wonderful Life”, bekijk de trailer, klik hier,1946, regie Frank Capra met o.a. James Stewart, Donna Reed.

George Bailey (James Stewart) woont in het provinciestadje Bedford Falls. Na de dood van zijn vader zet hij het familiebedrijf voort en probeert dit uit de handen van de louche ondernemer Henry F. Potter te houden. Als zijn oom de bank door een onhandige manoeuvre naar de ondergang leidt, ziet Bailey zijn droom van een groots en meeslepend leven in rook opgaan. En dat Mr. Potter alsnog beslag kan leggen op het familiebezit is voor George de nekslag: dronken en gedesillusioneerd wenst hij nooit geboren te zijn. Hij besluit er een eind aan te maken, uitgerekend op kerstavond. Dan daalt beschermengel Clarence af. Hij laat George zien hoe Bedford Falls eruit zou hebben gezien zonder diens inspirerende aanwezigheid. De nachtmerrieachtige beelden van ‘Pottersville’ in de greep van het grote geld, schimmige kroegbazen en prostitutie, blijken een effectieve remedie tegen George’s suïcidale neigingen. Hij komt tot inkeer en keert vol nieuwe energie terug naar familie en vrienden.

“Black Narcissus” (zwarte narcis), bekijk de trailer, klik hier, 1947, regie Michael Powell met o.a Deborah Kerr en David Farrar

Vijf nonnen richten een school en ziekenhuis op in een oud paleis hoog in de Himalaya. Het paleis blijkt de vroegere verblijfplaats van concubines te zijn, en hangt vol met erotische schilderingen. Onder invloed van de exotische maar harde omgeving komen allerlei verdrongen (seksuele) gevoelens bij de nonnen naar boven, een onderwerp dat in het Groot-Brittannië van de jaren veertig gewaagd genoemd kan worden. Deborah Kerr, was de ster van de film, maar het is de vrijwel onbekende Kathleen Byron die de show steelt als de gek wordende zuster Ruth.

“The Paradine Case” (de zaak Paradine), bekijk een clip van de film, klik hier,1947, Regie, Alfred Hitchcock, met o.a. Greory Peck An Todd en Charles Coburn.

Maddalena Anna Paradine, een jonge buitenlandse vrouw die nu in Londen woont, wordt verdacht van het vergiftigen van haar oudere, blinde echtgenoot, een gepensioneerde kolonel. Voor iedereen, ook de kijker, is het niet direct duidelijk of ze een toegewijde vrouw is die vals is beschuldigd, of dat ze daadwerkelijk een meedogenloze femme fatale is. Een jonge, ambitieuze advocaat neemt de zaak op zich. Hij raakt al snel zeer gefascineerd door mevrouw Paradine en door persoonlijke nieuwsgierigheid gedreven gaat hij op onderzoek.

Komedie

Een Komedie heeft als doel de kijkers te amuseren. Dit doel wordt in dit genre bereikt door de situatie, de acties en de relaties tussen personages te overdrijven, waardoor hilarische situaties ontstaan. Het merendeel van de Komische speelfilms eindigen met een Happy Ending, als dit niet het geval is spreken we over een Tragikomedie. Romantische Komedies zijn het meest voorkomend. Het Komische genre wist in de jaren ’20 (vorige eeuw) door te breken in de VS. De jaren ’40, beheerst door de Tweede Wereldoorlog en de naweeën daarvan, kenden weinig komedies. Met uitzondering wellicht van de Britse komedies van Michael Powell en Emeric Pressburger die ook de prachtige balletfilm “The Red Shoes”, klik hier voor de trailer, 1948, maakten met, Moira Shearer, Anton Walbrook en Marius Goring. In deze bewerking van het sprookje van Hans Christian Andersen wordt een talentvolle ballerina verscheurd door de keuze die ze moet maken tussen haar vak en de liefde. In de film zit een lange, speciaal hiervoor geschreven, duizelingwekkende balletscène waarin cast en crew zich compleet konden uitleven – met verbluffend resultaat. Onvoorstelbaar mooi in beeld gebracht en sensationeel gespeeld en gedanst, geldt The Red Shoes als een tijdloos meesterwerk met een onvergetelijk slot.

Avonturenfilms

In het begin van de film worden de karakters geïntroduceerd. Het ultieme doel (vaak het vinden van een schat) van hun Avontuur wordt al vrij snel duidelijk.

Een paar beroemde Avonturenfilms

“The treasure of the Sierra Madre” (de schat van de bergketen Madre), 1948, geregisseerd door John Huston met Humphrey Bogart, Walter Huston en Tim Holt

Dobbs en Curtin ontmoeten elkaar in Mexico, en gaan werken voor de aannemer MacClane. Wanneer ze klaar zijn gaan ze naar MacClane om hun loon te krijgen. Hij geeft hen een paar dollars, en zegt naar de bank te zullen gaan voor de rest. Dan ontmoeten Dobbs en Curtin een oude man die beweert dat de heuvels nog steeds vol goud zitten.

“Superman”, bekijk hier een filmpje, is een Amerikaanse filmreeks uit 1948, gebaseerd op het gelijknamige personage van DC Comics. De serie bestond uit 15 hoofdstukken met een totale lengte van 244 minuten. De hoofdrollen werden vertolkt door Kirk Alyn, Noel Neill en Carol Foreman. De jonge Kal-El wordt als kind vanaf de planeet Krypton naar de Aarde gestuurd daar Krypton op het punt van vernietiging staat. Op aarde wordt hij gevonden door Jonathan & Martha Kent en opgevoed als Clark Kent.

Na de dood van zijn adoptiefouders gaat Clark Kent naar de stad Metropolis en vindt een baan als journalist bij de krant “Daily Planet”. Indien er een ramp plaatsvindt, verandert Clark in zijn alter ego Superman.

“Batman and Robin”, bekijk de intro van de serie, klik hier, 1949, regie, Spencer, Gordon Bennet met Robert Lowery, Johnny Duncan en Jane Adams.

De afstandbediening van Professor Hammil, die alle apparaten met een motor vanaf 50 Mijl afstand kan besturen, is gestolen door The Wizard, een crimineel genie en zijn bende. Batman en Robin moeten voorkomen dat The Wizard diamanten gaat stelen die als brandstof dienen voor de afstandsbediening. Daarbij moeten ze ook fotografe Vicky Vale redden. De schuilplaats van The Wizard kan echter slechts bereikt worden met een op afstand bestuurbare onderzeeër.

Science fiction films

In 1902 kwam de eerste science fiction film uit. De veertien minuten durende productie heette: “Le voyage dans la lune” (reis naar de maan) en werd geregisseerd door Georges Méliès. Deze eerste science fiction film was verhaaltechnisch gebaseerd op een combinatie van het werk van Verne en Wells. Jules Verne maakte in de 19de eeuw science fiction populair en H.G. Wells maakte het genre in de 20ste eeuw volwassen. Science fiction heeft zich altijd goed geleend als metafoor voor de stand van zaken in de wereld. Tussen 1930 en 1950/1955 zijn er hooguit wat B-films in dit genre gemaakt. “Destination moon” uit 1950, bekijk de trailer, klik hier, regie Irving Piche, met met John Archer, Warner Anderson en Tom Powers is de eerste SF film in kleur.

Misdaadfilms

In Misdaadfilms spelen misdaad en gerechtigheid een belangrijke thematische rol. De criminaliteit kan vanuit het perspectief van de wet worden getoond (bijvoorbeeld rechters of agenten), maar natuurlijk ook vanuit het perspectief van criminelen als: gangsters, (serie)moordenaars of inbrekers.

Een paar beroemde misdaadfilms

“The Big Sleep” (de grote slaap), bekijk de trailer, klik hier, 1946, regie Howard Hawks met Humphrey Bogart, Lauren Bacall en John Ridgely.

Privé detective Philip Marlowe wordt ingehuurd om de jongste dochter van generaal Sternwood, Carmen, in de gaten te houden. Ze is in slecht gezelschap terecht gekomen, en staat op het punt om schade aan te richten aan zichzelf en haar familie. Marlowe raakt al snel verliefd op de oudste zuster, Vivian, die in het begin niets met Marlowe te maken wil hebben. Wanneer er enkele moorden plaatsvinden, begint het allemaal pas echt.

“The Postman Always Rings Twice” (de postbode belt altijd twee keer), bekijk de trailer, klik hier, 1946, regie Tay Garnett met Lana Turner, John Garfield en Hume Cronyn.

“The Postman Always Rings Twice” is een klassieke film uit de jaren ’40, met een grote ster van het witte doek: Lana Turner. Zij vertolkt de rol van Cora, een jonge, berekenende, koele vrouw die samen met haar minnaar Frank besluit haar veel oudere man Nick te vermoorden. Door het op een ongeluk te doen lijken, hopen ze samen een nieuw leven op te kunnen bouwen. Maar zelfs de best gemaakte plannen kunnen onverwacht in het honderd lopen. Deze film was revolutionair voor zijn tijd vanwege de zinderende seksuele spanning op het scherm, zonder dat er ook expliciet veel werd getoond.

“Kind Hearts and Coronets” (aardige harten en diadeems), bekijk de trailer, klik hier, 1949, regie Robert Hammer met Alex Guinness Dennis Price en Joan Greenwood.

De moeder van Louis Mazzini behoorde tot een adellijke familie, maar ze werd verstoten toen ze met een operazanger trouwde. Omdat Louis toch graag de volgende hertog van de familie wil worden, vermoordt hij alle andere mogelijke opvolgers. Alec Guinness speelt de rollen van acht familieleden die zich moeten beschermen tegen dief Dennis Price.

Oorlogsfilms

Na de Oorlog werden er een groot aantal Oorlogsfilms gepubliceerd. Veel van deze films hadden een vergelijkbaar patroon, zo waren de geallieerden vrijwel altijd de helden. Er werd weinig mis geschoten en de helden zelf werden nauwelijks geraakt. Oorlogsfilms vertonen vaak spectaculaire schiet- en vliegscènes met bijvoorbeeld ontploffingen van bommen en granaten.

Een paar beroemde oorlogsfilms

“Die Mörder Sind Unter Uns” (de moordenaars zijn onder ons), 1948 regie Wolfgang Staudte met Hildegard Knef

De eerste Duitse speelfilm van na de oorlog. De opnamen vonden plaats in het verwoeste Berlijn dat in de film volop zichtbaar is. De film werd in 1946 in de Sovjet zone uitgebracht en pas in 1948 in de westelijke zones. Een man en een vrouw keren terug naar de puinhopen van Berlijn en worden geconfronteerd met de harde realiteit van het naoorlogse Duitsland. Susanne Wallner (Hildegard Knef) is een overlevende uit het concentratiekamp, die ondanks onuitsprekelijke ervaringen is vervuld van nieuwe levenslust.

Zij wil haar appartement in Berlijn weer betrekken, waar inmiddels Hans Mertens (Ernst Borchert) zijn intrek heeft genomen. Hij is een voormalige officier en chirurg uit het Duitse leger. Hij voelt zich niet bij machte om de herinneringen aan zijn rol in de oorlog de baas te worden, maar uit Susannes belangstelling voor hem put de uitgebluste man nieuwe kracht en moed. Al gauw echter moet hij ontdekken dat hij de lange schaduw van zijn verleden niet kan ontlopen. Dit krachtige staaltje historische fictie toont een realistisch beeld van het naoorlogse Duitsland. De film-noir-stijl van de film is terug te voeren op de vooroorlogse Duitse expressionistische traditie. Deze film wordt door critici in binnen- en buitenland tot de honderd beste Duitse films gerekend.

“13 Rue Madeleine” (Madeleinestraat nummer 13), bekijk de trailer, klik hier, 1947, geregisseerd door Henry Hathaway met James Cagney en Annabella en Richard Conte.

De film volgt de training van enkele O.S.S. agenten voor werk achter de vijandelijke linies tijdens de Tweede Wereldoorlog. Eén van hen is een Duitse infiltrant. De leiders zijn zich hiervan bewust en proberen hem valse informatie te geven over de invasie van Europa. De Duitser is hen echter te slim af.

“Sands of Iwo Jima” (de stranden van Iwo Jima), bekijk de trailer, klik hier, 1948, regie Allan Dwan met John Wayne en John Agar.

John M, Stryker is een spijkerharde sergeant bij het marine korps met een zware taak. Stryker moet van een nieuwe lichting een vechtmachine maken. Hij drijft de nieuwe soldaten tot het uiterste en hierdoor wordt hij een gehaat persoon. Al snel worden de mannen in een bloederige strijd op de proef gesteld. Maar het zwaarste gevecht moet nog komen. De slag om Iwo Jama. Het laatste kwart van film is geënsceneerd tijdens de landing op Iwo Jama; de film eindigt met het hijsen van de Amerikaanse vlag op de vulkaan Suribachi.

“Battleground” (slagveld), bekijk de trailer, klik hier, 1949, regie William E. Wellman met Van Johnson, Ricardo Montalban en John Hodiak.

December 1944. Een slachtoffer van de Slag om Bastogne rommelt door het afval, op zoek naar etensresten. ‘Ik zie dat zelfs niet meer”, zegt een Amerikaanse soldaat, afgestompt door het oorlogsgeweld. “Ik wil het kunnen blijven herinneren !” snauwt zijn strijdmakker terug. Robert Pirosh, zelf een veteraan van Bastogne, herinnert het zich levendig in zijn met een Oscar bekroonde scenario voor “Battleground”, het aangrijpende relaas van de manschappen van het 101ste Airborne die het verbeten tegenoffensief van Hitler moesten afslaan. Deze indringende oorlogsfilm sleepte maar liefst zes nominaties voor een Oscar in de wacht, waaronder die voor Beste Film.

De Western

Binnen de speelfilm neemt de western een unieke plaats in. Het is een stroming die terugblikt op een periode in de Amerikaanse geschiedenis. De eerste westernfilm werd al in 1903 gemaakt. Meer dan in welk ander genre ook staat in de western het landschap centraal. In de jaren veertig, vijftig en zestig van de vorige eeuw was de western het meest populaire filmgenre. Na deze periode werden er nog weinig grote, dure, westernproducties gemaakt.

De eersten die in Europa westerns opnamen waren de Duitsers, die in Oostenrijk de verhalen van Karl May verfilmden. De Italiaanse cowboys hadden echter van meet af aan speciale karakteristieken waardoor ze afweken van de al bestaande types. Ze deinzen doorgaans niet terug voor bloedige slachtpartijen en sadistische martelpraktijken en voldoen niet aan het beeld van de Amerikaanse westernheld die op zoek is naar vrijheid en rechtvaardigheid.

Een paar beroemde Westerns

“My Darling Clementine” (mijn lieve schat Clementine), bekijk de trailer, klik hier, 1946, geregisseerd door John Ford met Henry Fonda, Linda Darnell en Victor Mature.

Wyatt Earp en zijn broers Morgan en Virgil gaan naar Tombstone, hun broer James blijft achter om op het vee te letten. Wanneer ze terug komen uit Tombstone is al het vee gestolen en James dood. Wyatt Earp zweert wraak en wordt sheriff van Tombstone, net zolang tot hij de moordenaars heeft gevonden

“Red River” (rode rivier), bekijk de clip, klik hier, 1948, geregisseerd door Howard Hawks met John Wayne, Montgomery Clift en Joanne Dru.

Tom Dunson is een groot en machtig veebezitter. Samen met zijn geadopteerde zoon Matthew Garth gaat hij vee drijven van Texas naar Missouri. Maar onderweg gedraagt Tom Dunson zich zo tiranniek dat Matthew besluit met het vee ergens anders heen te gaan. Tom Dunson zweert wraak en zet de achtervolging in.

“Fort Apache”, bekijk de trailer, klik hier, 1948, regie, John Ford met o.a. John Wayne, Henri Fonda en Shirley Temple.

Een officier, die verbolgen is over de wijze waarop hij tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog is behandeld door zijn meerderen, reageert dit af op zijn manschappen op Fort Apache in de woestijn van Arizona. Hij wil de discipline verhogen maar dit breekt hem op tijdens een confrontatie met indianen.

Nederlandse films

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er beduidend minder films gemaakt wegens de bezetting, en de films die wel werden gemaakt bleven veelal onvoltooid. De Nederlander Joris Ivens, filmregisseur en filmmaker, werd geroemd om zijn documentaires uit de jaren dertig en veertig.

Een paar beroemde Nederlandse films

“Niet tevergeefs”, 1948, regie, Edmond T. Gréville met o.a. Raymond Lovell, Carol Van Derman, Bruce Lester, Ben van Esselsteyn en Harry Croizet.

In de boerderij van de oude Alting en zijn dochter wonen onderduikers, een Joodse bankier met zijn vrouw, een student en een communistische typograaf. Als aan de bezetting op Dolle Dinsdag een eind blijkt te komen, wordt de eensgezindheid van het gezelschap verbroken. De politieke verschillen tekenen zich plotseling scherp af en men praat alweer over de volgende oorlog. Dan blijkt de zwaarste beproeving nog te moeten komen, de Hongerwinter.

“De dijk is dicht” is een Nederlandse film uit 1950 in zwart-wit, regie Antoon Koolhaas, die ook het script schreef, met o.a. Kees Brusse Bert Verbloeme, Kitty Knappert en Mieke Flink-Verstraete.

De film werd gezien als eerste grote productie na de oorlog. De titel verwijst naar, dat het verleden voorbij is en weer naar de toekomst moet worden gekeken. Het verhaal speelt zich af op Walcheren, Zeeland, waar het dorp Westkapelle in 1944 gebombardeerd werd. Na de oorlog begint de wederopbouw, maar de eenzame Bert blijft in een depressie hangen over zijn vrouw die hij verloor tijdens de gruwelijke oorlog. Door zijn groot verdriet vergeet hij de bewoners van zijn dorp en toont geen belangstelling voor hun problemen, en steekt niet de handen uit de mouwen die zo nodig waren. Maar uiteindelijk worstelt hij zichzelf omhoog en probeert de verloren tijd goed te maken met zijn medebewoners.

“Een koninkrijk voor een huis”, 1949, regie Jaap Speyer met onder andere Heintje Davids.

Een komedie over de woningnood na de tweede wereldoorlog. De schrijvers, Rido en Piet Bakker, hadden hun verhaal gebaseerd op een tijdelijke maatregel van Amsterdam om de woningnood op te lossen. Wie over extra kamers beschikte werd gedwongen deze af te staan aan de door de gemeente aangewezen huurders. Heintje Davids speelde de rol van marktkoopvrouw Heintje Blom. In de deftige straat, de Apollolaan, krijgt ze voor haar gezin in een statige villa een kamer toegewezen. Dit tot groot ongenoegen van de deftige vrouw des huizes.

In 1946 maakte filmmaker Ernst Winar de Dik Trom-film “Dik Trom en zijn dorpsgenoten”, bekijk de clip, kijk hier.

De film, “De nieuwe avonturen van Dik Trom” (1958) heeft zelfs meer dan 28 jaar onafgebroken in de Nederlandse bioscopen gedraaid en is daarmee de enige Nederlandse film die in het Guiness Book of Records staat.

De Nederlandse oorlogsfilms zijn, 65 jaar na het eind van de Tweede Wereldoorlog, nog steeds populair. Inhoudelijk is er in de loop der jaren wel het nodige veranderd.

In de vroege jaren ’40 werd op lagere en middelbare scholen in Nederland gebruik gemaakt van onderwijsfilms: klein formaat films, doorgaans ongeveer tien minuten lang, die bedoeld waren als hulpmiddel bij de lessen aardrijkskunde, biologie, geschiedenis, talen of verkeersveiligheid. Op 6 mei 1941 wordt de Stichting Nederlandsche Onderwijs Film (NOF) opgericht. Op een handige manier weet de NOF de invloed van de Duitse bezetter te beperken. Na de oorlog zet de NOF haar werk voort aangepast aan de veranderde tijd.

Wat ik mij nog goed herinner is de spanning van te voren, het geren naar een leeg klaslokaal waar voor de ramen dikke zwarte gordijnen hingen. De non die ons aanmaande stil te zijn en net zo lang wachtte tot het muisstil was, want er werd wat afgekletst en geduwd omdat iedereen vooraan wilde zitten. Als de projector dan eindelijk aangezet werd zaten we op het puntje van de stoel om maar niets te missen.

Bronnen:

Filmencyclopedie

www.moviemeter.nl

www.8weekly.nl

www.polkahome.com

Beeld & geluid

Andere tijden

Wikipedia

Naar volgende hoofdstuk

Terug naar het overzicht van de De na-oorlogse jaren 1945-1950

Terug naar vorige hoofdstuk