Repelen

In de wintermaanden werd er niet gerepeld, dat gebeurde al eerder, vlak na de oogst. Bij het repelen worden de zaadbolletjes van de vlasstengels verwijderd. De zaden werden (en worden) nog steeds gebruikt voor de productie van lijnolie, dat veel gebruikt werd in de verfindustrie. De uitgeperste lijnzaden werden verwerkt tot lijnkoeken. Het vee, dat deze koeken gevoederd kreeg, kreeg een mooie glimmende vacht.

De tweede bewerking vond in de herfst vlak na de oogst plaats: het roten. De bewerking bestond eruit het vlas ongeveer dag of tien nat te houden om de houterige delen van de stengel te laten rotten, terwijl de kostbare linnenvezel heel zou blijven. In het braakhok was de eerste bewerking het braken, of breken. Het gerootte vlas, dat een dag of tien had liggen ‘rotten’ onder water, moest ontdaan worden van de houtdelen van de stengel. Heel vroeger gebeurde dat met een grote beukenhouten klos (en daar komt inderdaad het gezegde ‘de beuk erin’ vandaan). In latere tijden deed men dat met een zogenaamde rolbraak. Het werk ging daardoor een stuk sneller, maar het bleef ontzettend zwaar werk.

De volgende behandeling van het ruwe vlaslinnen is het zwingelen. De laatste houterige deeltjes moeten uit de zo waardevolle vezels worden verwijderd. Men gebruikte daarvoor een zwangelmolen, een snel draaiend schoepenrad. Door de vezels voor de schoepen te houden, werden de laatste houtrestjes uit de vezels verwijderd.

De laatste bewerking is het kammen van het vlas. Door deze bewerking werden de korte vezels verwijderd, die waren niet interessant voor de spinnerij of weverij. Als laatste werden de bosjes vlaslinnen samengeknoopt tot een zogenaamde pop, een bundel vlas van ongeveer zeven pond. Een handige werker kon per dag ongeveer 6 tot 7 poppen vervaardigen. Vlas wordt in de eerste helft van april gezaaid. Het bloeit in de zomer, met prachtige blauwe bloemen en wordt geoogst in de tweede helft van juli.