Op 5 mei is het 80 jaar geleden dat de Duitsers zich overgaven. Aan het einde van de oorlog weten de Duitsers dat ze hebben verloren, maar ze vechten op sommige plaatsen toch nog fanatiek door met vele slachtoffers als gevolg. Generaal Blaskowitz, Duits bevelhebber in Nederland, vindt dat de Duitse troepen in het westen van ons land nog door moeten vechten. Met andere woorden, terwijl veel Nederlanders bij wijze van spreken al feest vieren, gaan gevechten op sommige plaatsen gewoon door waaronder in Amsterdam, in Noord-Holland en Texel (dat pas op 20 mei bevrijd zou worden) en vallen veel onnodige slachtoffers. De generaal ziet wel in dat er geen ander keuze dan overgave is en tekent op 6 mei 1945 ‘het verdrag’ van Wageningen. Met de verwijdering van de 120.000 Duitsers die zich nog in Westelijk Holland bevinden wordt onmiddellijk een begin gemaakt.

De oorlog begon op 1 september 1939 waarbij Hitler via de radio aankondigde dat Polen hen zou hebben aangevallen. Een leugen natuurlijk, want in werkelijkheid hadden Duitse militairen, verkleed als Polen, een radiozender in een grensstad aangevallen en valse informatie verspreid. Hij garandeert de neutraliteit van België, Nederland, Luxemburg, Denemarken, Noorwegen en Zwitserland, maar met uitzondering van de laatste werden allen toch aangevallen. Nederland werd op 10 mei 1940 verrast en wij waren nauwelijks opgewassen tegen de daadkracht en wapens van de Duitsers. Nadat Rotterdam gebombardeerd was (waarbij 800 tot 900 doden vielen en bijna 80.000 mensen dakloos raakten) tekenden we na 5 dagen de capitulatie van ons leger. Vijf lange jaren van onderdrukking met deportaties en executies volgden en naarmate de opmars van de Duitsers in andere landen stuitte werd de situatie grimmiger, de honger groter en groeide het verzet. De bezetter reageerde met (nog meer) anti-Joodse maatregelen, gedwongen Arbeitseinzatz en executies van verzetsstrijders.

Koningin Wilhelmina en haar ministers waren naar Londen gevlucht en via Radio Oranje (BBC) sprak zij het volk toe. Deze radiozender was de enige mogelijkheid om neutrale informatie over de stand van de oorlog te krijgen, want in Nederland stonden kranten en de radio onder streng toezicht van de Duitsers. De Nederlandse zenders zonden marsmuziek, opera’s en aria’s uit met veel propaganda. Via de (inmiddels illegale) radio luisterde men stiekem naar zenders met Engelse en Amerikaanse muziek, maar dit was verboden. Ook levende muziek stond onder streng toezicht en slechts onder voorwaarden mocht men optreden, maar gaandeweg de oorlog raakten steeds meer muzikanten brodeloos. Maatregelen werden deze steeds verder aangetrokken, sommige soorten muziek werden verboden, vooral jazz en swing, want dat beschouwden de nazi’s als ontaarde muziek. Ook muziek gezongen in de Engelse taal mocht niet meer.

Op 5 mei van 20.00 tot 23.00 uur zendt Pinguin Vintage een special uit over de muziek in de oorlogsjaren. Waar luisterden onze (groot)ouders naar? Welke liedjes waren populair? Hoe ontwikkelde de muziek zich in Nederland? Tijdens het gepresenteerde programma worden deze zaken belicht en komen behalve de originele liedjes uit die dagen ook enkelen voorbij die decennia later nogmaals een hit werden afgewisseld met (Engelse, Canadese en Amerikaanse) reclamejingles uit die periode.

Ergo, drie uur lang een historische terugblik die je niet wilt missen, gesponsord door SeniorPlaza. Op deze website staat op de hoofdpagina een button voor de radio-uitzendingen van Pinguin Vintage (muziek van 40 jaar en ouder), maar luisteren kan ook via de app of via Online Radio Box en MyTuner.

Veel luisterplezier.

Richard Rombouts
Station Manager Pinguin Vintage