Op donderdag de veertigste dag na Pasen vieren christenen de hemelvaart (‘Ascensionis Domini’) van Jezus Christus. Het is de veertigste dag na zijn opstanding uit het graf en tien dagen voor Pinksteren (neerdaling van de Heilige Geest). Zoals er veertig dagen zitten tussen Aswoensdag en Pasen, zo zitten er ook veertig dagen tussen Jezus’ herrijzenis met Pasen en Hemelvaartsdag, toen hij zich volgens de Bijbel voor het laatst aan zijn volgelingen toonde. Jezus Christus heeft geleden, is gekruisigd en daarna herrezen uit de dood. In de dagen tussen Pasen en Hemelvaart verschijnt hij regelmatig aan zijn leerlingen. Tot het moment dat hij naar de hemel gaat.

In religieuze kringen wordt dit meestal alleen met een kerkdienst gevierd. Tot de vierde eeuw na Christus was Hemelvaart geen apart feest. De herdenking van de hemelvaart van Christus naar zijn vader in de hemel was slechts een van de onderdelen van het Pinksterfeest. Hemelvaart werd gevierd op de vijftigste dag na Pasen. In de vijfde eeuw werd Hemelvaartsdag een apart feest. In de middeleeuwen ontwikkelde het feest zich tot het afsluitende feest van de paas-periode.

Dit werd gesymboliseerd in het doven van de paaskaars op hemelvaartsdag. Tegenwoordig wordt de paaskaars niet meer gedoofd, deze blijft continu branden tijdens de verschillende feestdagen. Pasen (‘Jezus’ verrijzenis), Hemelvaart (‘Jezus’ verheffing aan Gods rechterhand) en Pinksteren (nederdaling van de Heilige Geest) vormen een fundamentele eenheid. Verrijzenis, hemelvaart en zending van de Geest drukken een en hetzelfde heilsgebeuren uit.

De Olijfberg is een bergrug ten oosten van Jeruzalem. De bergketen bereikt een hoogte van 827 meter, waarvan de eigenlijke Olijfberg met de Hemelvaartskoepel 809 meter hoog reikt en daarmee 120 meter boven het Kidrondal en ongeveer 65 meter boven de Tempelberg uitsteekt. De berg dankt zijn naam aan de olijfbomen die op de berg groeien. Aan de voet van de berg ligt Gethsemane, de plaats waar Jezus werd overgeleverd aan de Romeinen. De Olijfberg is de locatie waarop veel Bijbelse gebeurtenissen zich hebben afgespeeld.

Hemelvaartsdag is niet alleen bekend in Nederland, in de landen Groenland, Frankrijk, Finland, Duitsland, Haïti, Indonesië, IJsland Luxemburg, Liechtenstein, Madagaskar, Namibië, Noorwegen, Zweden, Oostenrijk en Zwitserland is Hemelvaartsdag ook een erkende feestdag.
Op Hemelvaartsdag zijn er ook veel bedevaarten. Verschillende van deze bedevaarten hebben het karakter van smeekprocessies en hun oorsprong zou te vinden zijn in processies die in de 15de eeuw in Frankrijk gehouden werden voor het bezweren van zware epidemieën.

De heilige doeken bleven tot omstreeks 1600 in Boxtel. Daarna werden ze overgebracht naar het ommuurde ‘s-Hertogenbosch waar ze beter beschermd waren tegen plunderende benden. Eenmaal per jaar, op Drievuldigheidszondag, keerden ze voor een dag naar Boxtel terug. Na de inname van ’s-Hertogenbosch in 1629 werden de doeken eerst overgebracht naar Antwerpen en in 1652 naar Hoogstraten. Die plaats werd daarop een drukbezochte pelgrimsplaats voor inwoners van de Meierij die in hun eigen gebied het recht op een vrije godsdienstbeleving kwijt waren geraakt.

Pas in 1924 kwam een van de beide wonderdoeken terug naar Boxtel. Een jaar later werd bij de kerk een processiepark aangelegd, als snel het Heilig Bloedpark genaamd. Jaarlijks werd de Heilig Bloedprocessie gehouden. De deelnemers hieraan kregen een rood draadje dat bescherming zou bieden tegen een bloedneus. Onder invloed van de vele omwentelingen op kerkelijk gebied verwaterden na de Tweede Wereldoorlog de religieuze gebruiken rondom de verering van het Heilig Bloed. De laatste jaren is de Bloedprocessie echter weer een jaarlijks terugkerend evenement.

In België trekken rond Hemelvaartsdag nog steeds op tal van plaatsen processies rond. Zoals de Brugse Heilig-Bloedprocessie, waarvan de oorsprong reeds teruggaat tot de 13de eeuw en waarbij men onder meer herdenkt hoe Diederik van den Elzas, graaf van Vlaanderen, na de tweede mislukte kruistocht de relikwie van het Heilig Bloed in 1150 mee naar Brugge bracht. Sinds het einde van de 13de eeuw is de Heilig Bloedprocessie niet weg te denken uit de Brugse geschiedenis. De processie is een plechtige godsdienstige optocht die bestaat uit een lange stoet van langzaam voortbewegende grote wagens, waarop groepen scènes uit het Oude en het Nieuwe Testament verbeelden.

Na de wagens volgen in lange rijen en in schitterende kledij alle personages die in 1150 bij de aankomst van het heilige bloed aanwezig waren: burgers van Brugge met hun familie, leden van de gilden, kruisvaarders die graaf Diederik van de Elzas begeleidden, enzovoort. De stoet wordt afgesloten door geestelijken die het schrijn, waarin de ampul met het bloed wordt bewaard, begeleiden. Elk jaar trekt de processie door het hart van Brugge.