Ik ben opgegroeid tussen boeken. Mijn vader was fabrieksarbeider dus veel geld om boeken te kopen was er niet. Toch zorgde mijn moeder er voor dat er boeken waren voor mij om te lezen. Naast het Kermispotje en het boekenpotje, abonneerde mijn moeder zich op de damesbladen Margriet en Eva, waar een paar keer per jaar jeugdboeken voor weinig geld aangeboden werd. Zo kwamen er steeds meer boeken in huis! En…. mijn vader maar nieuwe boekenplanken aanslepen!

Leren lezen

Het lezen leerde ik van mijn moeder op 5 jarige leeftijd, en ook de liefde voor het boek bracht zij mij bij. Zuinig zijn op je boeken, geen ezelsoren maken, erin schrijven of het boek helemaal opendoen zodat de band breekt.

De Tombola was het 1^ste tijdschrift dat ik las in de jaren vijftig en… Sjors en Sjimmie, een stripboek.

Met verjaardag, een goed rapport, communie, Sinterklaas en Kerst, mijn moeder toverde altijd een boek tevoorschijn voor mij. De Schoolbibliotheek van de lagere school, daar was ik al snel doorheen. Wat nu?

Mijn vader las ook veel en werd lid van de parochiebibliotheek, daar stonden voornamelijk ‘stichtelijke’ boeken, zoals ze dat toen noemden, op de planken. Ik was er snel op uitgekeken. Mijn moeder vond een buurtbibliotheek. Gewoon in een huis, slaapkamer met houten stellingen en planken die doorzakte van de hoeveelheid boeken er op. Romans, realistisch, oorlogsboeken, geschiedenis, jeugdboeken etc. Het was feest!

Bibliotheek

1 keer per week gingen we naar deze bibliotheek. Ik herinner mij nog een tocht in de winter. Het had flink gesneeuwd, mijn vader trok de slee, met mij er op, door de stille straten. Moeder liep ernaast met de tas geleende boeken. Het maanlicht verspreidde een zachte gloed die de sneeuw deed schitteren. De lege straten en de stilte omsloten ons. Het was alsof we in een sprookje terecht gekomen waren.

Binnen in de bibliotheek dwaalde ik ook stiekem langs de boeken voor volwassenen en zocht er een paar uit. De jeugdboeken die ik wilde lezen legde ik boven op de stapel. Mijn moeder stopte de boeken na afstempeling snel in de tas. Mijn vader heeft nooit door gehad wat ik allemaal al las op jonge leeftijd. Thuisgekomen maakte mijn moeder warme chocolademelk en gaf ieder van ons de goede stapel boeken. Razendsnel pakte ik de stapel en vertrok naar mijn kamer om de ‘gevaarlijke’ boeken uit zicht weg te leggen. In de ladekast onder mijn truien!

In bed lezen vond ik heerlijk, helaas moest het licht om 9 uur uit! Daar had ik iets op gevonden namelijk ‘de knijpkat’ Die dateerde uit de 2^de wereldoorlog en had ik van mijn vader gekregen. Onder de dekens en maar knijpen om door te kunnen lezen. Dat heb ik nog tot mijn 16^de gedaan. Toen mocht het licht gelukkig later uit, Hoera!

Toen ik een jaar of dertien was kocht mijn moeder pocketboekjes van de Saffierreeks voor mij, romantische liefdesverhaaltjes. Deze reeks werd in de jaren zestig van de vorige eeuw uitgegeven door Uitgeverij de Spaarnestad en waren goedkoop, ongeveer 2 kwartjes per deeltje. De eerste drie deeltjes verschenen met een kale omslag, en toen de serie bleek aan te slaan werd er iets meer geld uitgetrokken voor een omslag in twee kleuren – zwart en een steunkleur. Vanaf nummer tien waren de covers full colour. In totaal zijn er 70 deeltjes verschenen. Ik verslond ze. Ook de gebonden boeken van de Kennemerreeks door dezelfde uitgeverij belandde in mijn boekenkast.

Elke keer als ik een boek kreeg stak ik mijn neus erin, snoof de geur, op en ging met mijn hand over de bladzijden. De letters sprongen mij tegemoet en ik kon niet wachten om te beginnen met lezen. Al snel veranderde mijn interesse, sprookjes, geschiedenis, land en volkenkunde, sagen en legenden, archeologie, poëzie etc. Ik verslond alles in rap tempo. Mijn vader zei altijd: ‘Je verleest je hele verstand’ Gelukkig is dat nog steeds niet gebeurd. Boeken opende voor mij een wereld waarin ik overal naar toe kon reizen zonder een kaartje te kopen!

Boekenwinkel

Het was niet gek dat ik na mijn schooltijd in een boekhandel ging werken, en mij daar als een vis in het water voelde. Ik was er goed in en mijn enthousiasme stimuleerde de mensen om boeken te kopen, ze kwamen terug en vroegen speciaal naar mij. Boeken uitpakken, in de kast plaatsen, rubriceren, alles wat met boeken te maken had dronk ik in. Etalage inrichten tijdens de Boekenweek, ik vond het geweldig en kon zo ook mijn creatieve kant laten zien. Later bleef ik etaleren, Sinterklaas en Kerst, seizoenen, ik kon me helemaal uitleven. Mijn baas vond alles goed.

Boekenbal en boekenbeurs

Mijn eerste Boekenbal, ik was toen 15 jaar oud, ervoer ik als dronken worden zonder alcohol.

Een maal per jaar stonden we met een boekenbeurs op de lagere scholen in heel Brabant. Hard werken, maar het was geweldig. Ouders en kinderen stonden om mij heen terwijl ik vertelde over de boeken die er lagen. Het werd een groot succes, en ik was in mijn element. Ook op de Brabantse dag in Heeze (een spektakel dat elke zomer terugkeert) waar het thema sprookjes was, waande ik mij zelf in een sprookje tussen alle sprookjesboeken. Een stralende zonnige dag, de wind ruiste door de bomen en sprookjesfiguren liepen door het publiek. De kinderen genoten met volle teugen wat de dag hen bood.

Na het boekenbal verdiepte mijn interesse voor schrijvers, weer een nieuwe bron die ik aan kon boren. Harry Mulisch, Jan Wolkers, W.F. Hermans, Remco Campert, Van het Reve etc. Ik bewonderde ze. Van mijn baas mocht ik boeken uit de winkel mee naar huis nemen om te lezen, nou, dat heeft hij geweten! ‘Onverzadigbaar’, zei mijn vader. Ik las over de rassenstrijd in de jaren zestig, over John, F. Kennedy, Fidel Castro, Che Chevara was mijn held. Ik verslond biografieën over de klassieke componisten, wereldleiders, Land en volkenkunde, de oudheid en filosofie. Ook SF (sience fiction) en poëzie kwamen er bij, het kon niet op! Ik ging op reis met de ontdekkingsreizigers, de wereld ging voor mij open. Ik genoot!

Verboden boeken

In 1964 verscheen Ik Jan Cremer, dat onder de toonbank verkocht werd, het mocht niet in de etalage staan, daar werd streng op toegezien. Het boek werd verpakt in bruin papier en de klant verdween schielijk uit de winkel. Er waren in de jaren zestig van de vorige eeuw nogal wat boeken die het ‘daglicht’ niet konden verdragen. Het was maar goed dat mijn vader niet wist dat ik ook ‘verboden’ boeken las, hij zou zich rot geschrokken zijn. Van mijn moeder mocht ik alles lezen, zij was veel progressiever dan mijn vader.

De liefde

Door het vele lezen leerde ik verschillende werelden en culturen kennen. Mijn boekenkast kraakte in zijn voegen. Maar ik wilde altijd meer! Het zakgeld ging volledig op aan boeken. Zuinig ben ik op mijn boeken, ik koester ze, ze hebben mijn horizon verbreed in de ruimste zin van het woord, en mij aangezet tot nadenken over hoe de wereld in elkaar zit. Een hele dag rondstruinen op boekenmarkten en 2^de hands boekwinkels werd mijn lust en mijn leven. En dat is het nog. Daarnaast ben ik al ruim 50 jaar lid van de bibliotheek en nog niet uitgelezen!

Geestelijk voer is als goede wijn

Verdwalend in letters laat ik mij leiden

Als in een never ending story

© Ilse Steel