Klarinet van robot gezocht

Mei 2018 – Een wereldreis, een grote brand en een vermiste klarinet. Deze muziekrobot uit 1838 heeft een dramatisch leven achter de rug. Binnenkort keert hij terug naar Nederland.

Marian van Dijk, directeur van het Utrechtse Museum Speelklok, vertrekt maandag 9 mei naar de Verenigde Staten om in een enorme collectie muziekinstrumenten op zoek te gaan naar een vermiste klarinet. Dit instrument behoort toe aan de ‘Androïde Klarinettist’, een zelf spelende muziekrobot uit 1838 die via Nederlands-Indië in de VS terecht is gekomen en in september voor het eerst sinds de negentiende eeuw weer in Nederland te zien is.

De 183 centimeter grote Androïde Klarinettist van Cornelis Jacobus van Oeckelen heeft een dramatisch leven achter de rug. Hij heeft in alle grote zalen van Nederland gespeeld waarna hij zijn bouwer in 1839 volgde naar Nederlands-Indië en in 1855 naar de VS. Hier werd de klarinetspeler door Van Oeckelen beleend en overleefde hij de legendarische grote brand in Barnums American Museum in New York. Zonder kleren belandde hij bij de rijke verzamelaar Stearns. In de jaren zeventig van de twintigste eeuw ontfermde de magiër John Gaughan zich over de in verval geraakte Androïde Klarinettist die toen ook nog zijn klarinet was verloren. De robot werd gerestaureerd en van de ondergang gered, maar zijn instrument is nooit teruggevonden.

Nu de robot terug naar Nederland komt, wil museumdirecteur Van Dijk hem met zijn klarinet herenigen. Eerdere pogingen van de huidige eigenaar om het instrument met behulp van detectives en krantenadvertenties op te sporen faalden en ook nu is het allesbehalve zeker dat het gaat lukken. Van Dijk hoopt de klarinet aan te treffen in het depot van de Stearns Collection of Musical Instruments van de University of Michigan, een depot bestaande uit meerdere gebouwen waar meer dan 2500 instrumenten liggen opgeslagen. Van Dijk: ‘Op basis van onderzoek verwachten we dat de klarinet hier ligt en ik weet ook in welke hoek ik moet zoeken. Toch blijft het gezien de grootte van de collectie een sprong in het diepe. Ik verwacht zeker niet dat ik in één keer naar de juiste plek loop. Het wordt ouderwets speurwerk.’

De Androïde Klarinettist is van 21 september 2018 t/m 3 maart 2019, mét of zonder klarinet, te zien in Museum Speelklok als onderdeel van de expositie Robots love Music. Van over de hele wereld komen oude en moderne muziekrobots naar het museum waar zij laten zien dat zij naast hersens ook een hart hebben.