Paul Vlaanderen was een hoorspelserie die vanaf eind dertiger jaren van de vorige eeuw tot ver in de zestiger jaren werd uitgezonden door de AVRO. 

De oorspronkelijke verhalen werden geschreven door Francis Durbridge. Durbridge werd op 25 november 1912 geboren in Hull (Yorkshire). Tijdens zijn middelbare school tijd moedigde zijn leraar Engels hem aan om te gaan schrijven. Dit deed hij en hij ging hiermee door tijdens zijn studie Engels aan de Universiteit van Birmingham. Nadat hij in 1933 afgestudeerd was werkte hij een tijdje als kantoorbediende bij een effectenmakelaar, totdat hij op 21-jarige leeftijd een hoorspel (“Promotion”) verkocht aan de BBC.

De BBC vond hem zo goed dat men hem verzocht om nog meer hoorspelen te schrijven. En dat deed hij. In 1938 creëerde hij, samen met de journalist Steve Trent, de figuur Paul Temple. Een detectiveschrijver die zelf ook voor detective speelde. De eerste hoorspelserie, “Send For Paul Temple” genaamd, bleek zo populair te zijn dat de BBC zo’n 7.000 brieven ontving om er mee door te gaan. De verschillende hoorspelseries werden gedurende meer dan 30 jaar uitgezonden. In 1940 trouwde Durbridge met Norah Elisabeth Lawley (ze kregen twee zoons) en ging hij samen met haar de Paul Temple hoorspelen schrijven. Temple loste gedurende verschillende afleveringen talloze misdaden op. 

In 1968 werd de laatste uitgezonden door de BBC, “Paul Temple and the Alex Affair”, eigenlijk een bewerking van de eerste reeks, “Send for Paul Temple”. 

Er kwamen ook verschillende boeken uit met de figuur Paul Temple in de hoofdrol die Durbridge soms samen met anderen schreef, onder andere John Thewes, Douglas Rutherford en Charles Hatton. 

De vier Paul Temple films die in de veertiger en vijftiger jaren uitgebracht werden waren niet zo’n groot succes. 

In 1952 kwam de eerste miniserie op de televisie “The Broken Horseshoe”. En er volgden er nog meer. De series kregen van de BBC het grootste budget voor misdaadseries uit die tijd. In 1980 was de laatste van de reeks, “Breakaway”. 

De series op radio en televisie werden beroemd om wat we nu “cliffhangers” noemen, een spannend laatste deel van de aflevering waardoor je wel naar de volgende aflevering “moet” luisteren of kijken. 

Francis Durbridge overleed, na een lang ziekbed, 85 jaar oud, op 11 april 1998 thuis in Londen. 

Alle series werden naar het buitenland verkocht en ook zijn boeken zijn in vele talen vertaald. 

Zo werd de radioserie Paul Temple ook verkocht aan de AVRO in Nederland. En in 1939 volgde de eerste uitzending. De hoofdpersoon heette in Nederland niet Paul Temple maar Paul Vlaanderen. Deze naam werd aan de persoon in de hoofdrol gegeven door de toenmalige directeur van de AVRO, Willem Vogt. Er zijn verschillende lezingen over hoe hij aan de achternaam gekomen is. De een zegt dat het de naam van de tuinman van Vogt was, de ander zegt dat het de naam van de jongste bediende van de AVRO was. 

De meeste hoorspelen werden in het Nederlands vertaald door Johan Bennink, wiens echte naam Jan van Ees was. Jan van Ees speelde ook de rol van Paul Vlaanderen. Vanaf 1948 mocht zijn vrouw Ina, vertolkt door Eva Janssen, hem in alle gevaarlijke situaties terzijde staan. De rol van Vlaanderen’s assistent Charley werd gespeeld door de latere nieuwslezer Donald de Marcas. Door hem werd de opmerking “Oki Doki” populair.

De regie was tot 1959 in handen van Kommer Kleijn en daarna regisseerde Dick van Putten de hoorspelen. Veel van de muziek werd gecomponeerd door Koos van de Griend. 

Gedurende de Tweede Wereldoorlog werden er geen afleveringen van Paul Vlaanderen uitgezonden, maar al snel daarna weer wel. 

Achtergrondgeluiden werden in de studio gemaakt. Als er over kiezels gelopen werd, liep iemand in de studio in een grindbak. Een gierende wind werd gemaakt met een houten draaitrommel voorzien van latten die bespannen waren met linnen dat tegen een zware lap aanschuurde. Naarmate men harder draaide werd de wind krachtiger. Onweer werd gemaakt met een dun stuk aluminiumplaat dat aan beide zijden vastgehouden werd en op en neer geschud werd. Paardengetrappel werd gemaakt met halve kokosnotenbasten. Al deze effecten werden gebruikt om het hoorspel nog spannender te maken.

Paul Vlaanderen hield miljoenen gezinnen rond kachel en radio gekluisterd. Afgezien van spelletjes hadden gezinnen niet veel anders te doen: andere radioprogramma’s waren er nauwelijks, televisie ontstond pas in de jaren zestig en toen het er was, was er één zender die niet eens elke dag uitzond.

Een overzicht van de in Nederland uitgezonden hoorspelen: 

Spreek met Vlaanderen en het komt in orde (feb. 1939) 

Paul Vlaanderen en de mannen van de frontpagina (mei 1939) 

Paul Vlaanderen en het Z-4 mysterie (apr. 1940) 

Paul Vlaanderen en het Rex mysterie (feb. 1946) 

Haal Paul Vlaanderen er weer bij (okt. 1946) 

Paul Vlaanderen contra de markies (apr. 1947) 

Paul Vlaanderen wordt onthaald (aug. 1947) 

Paul Vlaanderen en het Gregory mysterie (nov. 1947) 

Paul Vlaanderen en Ina (okt. 1948) 

Paul Vlaanderen grijpt in (feb. 1949) 

Paul Vlaanderen en het Sullivan mysterie (nov. 1949) 

Paul Vlaanderen en het Carson mysterie (ok.t 1950) 

Paul Vlaanderen en het Madison mysterie (jan. 1951) 

Paul Vlaanderen en het van Dyke mysterie (sep.t 1951) 

Paul Vlaanderen en het Jonathan mysterie (jan. 1953) 

Paul Vlaanderen en het Gilbert mysterie (sept. 1954) 

Paul Vlaanderen en het Lawrence mysterie (sept. 1956) 

Paul Vlaanderen en het Spencer mysterie (jan. 1958) 

Paul Vlaanderen en het Conrad mysterie (sept. 1959) 

Paul Vlaanderen en het Margo mysterie (sept.1962) 

Paul Vlaanderen en het Milbourne mysterie (jan. 1966) 

Paul Vlaanderen en het Alex mysterie (jan. 1969) 

Paul Vlaanderen en het Media mysterie (apr. 1998) 

In 1947 was de behoefte aan een nieuwe aflevering in Nederland zo groot dat Bob de Haan een Vlaanderen hoorspel mocht schrijven met de titel “Paul Vlaanderen wordt onthaald”. 

Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de AVRO werd in 1968 door de schrijver van misdaadromans Tomas Ross een speciale aflevering van Paul Vlaanderen geschreven, ” Paul Vlaanderen en het Media mysterie”. 

In juni 2004 werd de aflevering “Paul Vlaanderen en Ina” opnieuw opgenomen onder regie van Marlies Cordia. Dit was een project van Visio in samenwerking met het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.