Foto: 24 april 1951 Abe Lenstra in het Olympisch Stadion in Amsterdam.
Abe Lenstra werd op 27 november 1920 geboren in Heerenveen. Het voetballen leerde hij, zoals zoveel jongens uit die tijd, op straat. Hij barstte van het talent. Toen hij twaalf jaar oud was ontving hij van Britse trainer Syd Castle het voetbaltechnisch diploma. Op zijn veertiende kreeg hij een aanbieding om in Engeland voor Huddersfield te gaan spelen. Dat werd echter door zijn vader geblokkeerd. Hij werd lid van VV Heerenveen (het huidige SC Heerenveen). En, omdat zijn talent was opgevallen in het aspirantenteam van Heerenveen, debuteerde hij al op zijn veertiende in een wedstrijd van het eerste elftal. Vanaf zijn vijftiende in het seizoen 1936/1937 veroverde hij zich al een vaste plaats in het eerste elftal. In 1937 speelde hij met de selectie van in de selectie van Noord Nederland tegen Noord Duistland en hij nam in die wedstrijd alle vier de doelpunten voor zijn rekening. In 1937 promoveerde Heerenveen naar de eerste klasse van het district Noord van de Nederlandsche Voetbalbond (NVB).
Er bestond toen nog geen betaald voetbal. Om in zijn onderhoud te kunnen voorzien had Abe een baan als gemeentesecretaris bij de afdeling Bevolking.
De voetbalcompetitie had toen nog een andere opzet. Voetbalclubs streden om het kampioenschap van het district. De winnaars van de districten speelden vervolgens tegen elkaar om het nationale kampioenschap. Deze opzet gold tot 1951, want toen werd de nationale competitie ingevoerd. In de periode van 1942 tot 1951 werd VV Heerenveen maar liefst negen maal kampioen van het district Noord. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog ging de strijd om het nationaal kampioenschap nog steeds door. De nationale kampioenschappen heeft Heerenveen overigens nooit gewonnen.
Abe had een geweldig spelinzicht, maakte onnavolgbare dribbels, maakte doelpunten uit onmogelijke hoeken en hij was zowel links- als rechtsbenig. In Friesland werd hij Ûs Abe genoemd. Velen vonden hem lui en zelfs een beetje traag. Het leek soms of hij niet helemaal bij de les was, maar dan ineens kon hij weer iets briljants doen. Zelf zei hij daarover: “Een goede voetballer is net een snoek; je hoeft niet veel te doen, als je maar op tijd toehapt” en “Een ander sjouwde, ik liet de bal het werk doen”.
Een aantal wedstrijden die Heerenveen om het nationale kampioenschap streed hadden een spectaculair verloop. Op 21 juni 1947 speelde Heerenveen tegen MVV. Ze stonden op een gegeven moment met 4-0 achter, maar wonnen de wedstrijd alsnog met 7-6. Ook in de wedstrijd tegen Ajax van 7 mei 1950 had een spectaculair verloop. Tot een half uur voor het einde stond Heerenveen met 5-1 achter, maar ze wonnen met 6-5. Ajax verloor daardoor de strijd om het nationale kampioenschap. Dit soort overwinningen kwamen tot stand door de bevliegingen van Abe. In 1995 werd in Heerenveen in het voetbalstadion van SC Heerenveen een theaterstuk over de historische wedstrijd tegen Ajax opgevoerd: het spektakelstuk “Abe”.
Natuurlijk speelde Abe ook al op jeugdige leeftijd mee in het Nederlands elftal. In maart 1940, hij was toen 19 jaar oud, debuteerde hij in een wedstrijd tegen Luxemburg. De wedstrijd werd met 4-5 verloren.
Zijn interlandcarrière verliep overigens nogal grillig. Dat was wel voor een groot deel aan hem zelf te danken. Als hij er geen zin in had meldde hij zich gewoon af.
Toch vormde hij, samen met Kees Rijvers en Faas Wilkes jarenlang de aanvalslinie van het Nederlands elftal. Ze werden het “gouden binnentrio” genoemd. In totaal deed Abe mee in 47 wedstrijden van het Nederlands Elftal en hij scoorde in totaal 33 keer. Daarmee staat hij ook vandaag nog, na Dennis Bergkamp (37 doelpunten) en Faas Wilkes (35 doelpunten), op een gedeelde derde plaats, samen met Johan Cruijff die ook 33 doelpunten scoorde.
Hij had nog meer wedstrijden voor het Nederlands elftal kunnen spelen. Maar in de Tweede Wereldoorlog werden er geen interlands gespeeld. Hij werd ook een tijdlang niet meer geselecteerd omdat hij in de eerste naoorlogse interland wedstrijd van maart 1946 tegen Luxemburg (die met 6-2 verloren ging), op de voor hem ongebruikelijke positie als rechter aanvaller, een slechte wedstrijd speelde. Daarnaast werd hij ook een jaar lang niet geselecteerd omdat hij een uitnodiging voor een interland in 1952 tegen Engeland weigerde omdat hij niet op zijn favoriete positie van linksbinnen zou worden opgesteld (linksbinnen “en net oars”).
Een van de roemruchtste interlands vond plaats in maart 1956. Dat was een interland tegen West-Duitsland. Er zaten 40.000 toeschouwers op de tribune. En Nederland won de wedstrijd met 2-1. Dat was een sensatie want West-Duistland was in 1954 wereldkampioen geworden. Beide Nederlandse doelpunten werden gescoord door Abe. Aaa-be, Aaa-be, Aaa-be, schreeuwden de 10.000 Nederlandse supporters die op de tribune zaten.
In april 1959 speelde hij zijn laatste interland wedstrijd tegen België. Hij was toen meer dan 19 jaar interlandspeler geweest. De wedstrijd eindigde in een gelijkspel, 2-2, en Abe scoorde in de 73 minuut het tweede doelpunt van Nederland. Nog jaren later klonk het : Aaa-be, Aaa-be, Aaa-be van de tribune als Nederland een slechte interland wedstrijd speelde.
Hij was zo verknocht aan Friesland dat hij een aanbieding van Inter Milan, dat hem een blanco cheque aanbood, gewoon afsloeg. Ook goede aanbiedingen van andere clubs, zoals Fiorentina en Rot Weiss Essen, wees hij af. ” Als je prof wordt, heb je niks meer te vertellen en kan de club met je doen wat ze wil” zei hij daarover.
Vanaf 1949 verscheen er in De Volkskrant een serie van dertien afleveringen over “Abe Lenstra, de mens, de Fries en de voetballer”. In 1950 verscheen in de reeks “Sportsterrenparade” de serie “Abe Lenstra”. Van andere series in kranten, waarin Abe voetballes gaf kwamen later boekjes uit, “Voetballen doe je zo” en “Honderd Goals”.
In 1951 werd Abe gekozen tot sportman van het jaar, een verkiezing die toen voor de eerste maal, door de AVRO, werd georganiseerd.
Populair was hij niet alleen in Friesland, maar in heel Nederland. In 1950 maakte hij reclame voor onder andere C&A en Coca-Cola. Ook Abe’s vrouw Hiltje Lenstra-Wisman met wie hij in augustus 1944 getrouwd was (uit het huwelijk werden twee dochters geboren) maakte reclame, namelijk voor Maggi Goudbouillon.
Abe werd zo vereenzelvigd met VV Heerenveen dat in die tijd de club ook wel Abeveen genoemd werd. Toch verhuisde hij, hij was toen al dik in de dertig, in 1955 naar Enschede. Daar speelde hij nog zes seizoenen als semi-prof voor Sportclub Enschede en later voor Enschedese Boys. Zo verdiende hij toch nog een tijd zijn geld als profvoetballer.
Het is Abe nooit gelukt om met zijn ploeg kampioen van Nederland te worden. Nog eenmaal was hij er echter wel dichtbij. In juni 1958 speelden Sportclub Enschede en DOS uit Utrecht een beslissingsduel voor het landskampioenschap. Na drie minuten in de derde verlenging scoorde Tonny van der Linden voor DOS en door deze nederlaag was voor Abe de laatste kans op een landskampioenschap verkeken.
Na het beëindigen van zijn actieve periode als voetballer in 1964 werd hij nog trainer van enkele amateurclubs en werkte hij daarnaast als vertegenwoordiger voor een bierbrouwerij. In maart 1977 werd hij echter getroffen door een hersenbloeding, die hem gedeeltelijk invalide maakte. Tot aan zijn dood bleef hij aan een rolstoel gekluisterd. Hij wilde graag weer terugkeren naar zijn geliefde Heerenveen. Er werd een comité opgericht “Abe weer thuis”, met als erevoorzitter Prins Bernhard die een groot bewonderaar van Abe was. Dit comité zamelde onder voetballers, ex-voetballers en de plaatselijke bevolking geld in om een aangepaste woning voor hem te kopen. En inderdaad keerde Abe in 1978 weer terug in Heerenveen.
Vele malen bezocht hij nog wedstrijden van zijn club SC Heerenveen, maar op 2 september 1985 overleed hij aan een acute hartstilstand.
Jammer genoeg kon hij het niet meer meemaken dat in 1986 het voetbalstadion van SC Heerenveen naar hem werd vernoemd.
In de jaren 50 verscheen in stripbladen, in kranten en later in boekvorm een voetbalfiguur, Kick Wilstra, genaamd. Deze voetbalheld was razend populair. De naam Kick Wilstra is een samenvoeging van de namen van drie beroemde voetballers uit die tijd: KICK Smit, Faas WILkes en Abe LenSTRA. Kijk maar eens bij de rubriek “Links” onder “Nostalgische Links” en zoek bij de ‘K’ naar Kick Wilstra.
