Koninginnedag



 De Troonswisseling 30 april 2013

(met dank aan Ilse Steel voor het geleverde materiaal)

(klik op de plaatjes van deze pagina om ze te vergroten)

 

Van Koningin naar Prinses en van Prins naar Koning

Beatrix Wilhelmina Armgard van Oranje Nassau Koningin van 30 april 1980 tot 30 april 2013

Op 30 april tekent koningin Beatrix in de Mozeszaal van het Koninklijk Paleis in Amsterdam tussen 10.00 en 10.30 uur de Akte van Abdicatie in het bijzijn van haar familie, de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, de ministers en de gevolmachtigde ministers van Aruba, Curaçao en Sint Maarten.

De Koningin houdt een korte toespraak. Aansluitend leest de directeur van het Kabinet der Koningin de Akte van Abdicatie voor, die de Koningin vervolgens bekrachtigt. Tot slot tekenen de getuigen de Akte.

Daarna houden Beatrix, vanaf dat moment prinses, en koning Willem-Alexander een korte toespraak op het balkon van het Koninklijk Paleis Amsterdam, waarna het Wilhelmus wordt gespeeld.

Om 14.00 uur wordt Willem-Alexander in De Nieuwe Kerk beëdigd en ingehuldigd tijdens een zogeheten Verenigde Vergadering van de Eerste en Tweede Kamer, waarbij hij een toespraak houdt en de eed aflegt. Hoewel de plechtigheid in een kerk plaatsvindt, heeft de huldiging geen godsdienstig karakter. De betekenis ervan is puur staatsrechtelijk.

Willem-Alexander Claus George Ferdinand ingehuldigd als Koning op 30 april 2013 (Foto: RVD)

De eed of belofte op het Statuut voor het Koninkrijk en de Grondwet:

“Ik zweer (beloof) aan de volkeren van het Koninkrijk dat Ik het Statuut voor het Koninkrijk en de Grondwet steeds zal onderhouden en handhaven. Ik zweer (beloof) dat Ik de onafhankelijkheid en het grondgebied van het Koninkrijk met al Mijn vermogen zal verdedigen en bewaren; dat Ik de vrijheid en de rechten van alle Nederlanders en alle ingezetenen zal beschermen, en tot instandhouding en bevordering van de welvaart alle middelen zal aanwenden welke de wetten Mij ter beschikking stellen, zoals een goed en getrouw Koning schuldig is te doen. Zo waarlijk helpe Mij God almachtig! (Dat beloven wij!)”
LEVE DE KONING! HOERA, HOERA, HOERA!

Koningin Maxima & Koning Willem Alexander

De Kamerleden en de afgevaardigden van de parlementen van Aruba, Curaçao en Sint Maarten kunnen daarna de eed of belofte aan de nieuwe koning afleggen, waarna het Wilhelmus wordt gespeeld. Daarna vertrekt Koning Willem Alexander en het gevolg naar het Koninklijk Paleis Amsterdam.

De laatste officiële activiteit rond de troonswisseling is een receptie voor autoriteiten en Kamerleden in het Koninklijk Paleis tussen 16.30 en 17.30 uur.

Regalia

 

Bij een inhuldiging liggen de regalia op de zogeheten credenstafel. Op de tafel ligt tevens een exemplaar van de Nederlandse Grondwet. (Foto: Koninklijkhuis.nl)

 
 

Kroon

De regalia of rijksinsigniën symboliseren de macht en waardigheid van de koning. Koning Willem II liet deze in 1840 door verschillende edelsmeden vervaardigen.

De kroon symboliseert de soevereiniteit van het Koninkrijk der Nederlanden. De kroon verbeeldt ook de waardigheid van het staatshoofd. Omdat er in Nederland geen kroning maar een inhuldiging is, draagt de koning(in) de kroon nooit op zijn of haar hoofd.

Naast de kroon bestaan de andere regalia uit:
• de scepter; het symbool voor het gezag van de koning;
• de rijksappel; symbool voor het grondgebied van de koning;
• het rijkszwaard; symbool voor de macht van de koning;
• de rijksstandaard of -banier met het Nederlandse wapen.

Koningsvaart

De Gemeente Amsterdam organiseert op 30 april ’s avonds met medewerking van de Stichting Sail een speciale Koningsvaart op het IJ ter gelegenheid van de inhuldiging van de nieuwe Koning en Koningin. Na het vertrek bij EYE Film Instituut vaart het Koninklijk Paar, begeleid door een botenparade van diverse boten, langs het Oeverpark, via de noordkant van het IJ en de Kop van Java naar het Muziekgebouw aan het IJ. Daar wordt de vaartocht rond 20.30 uur afgesloten met een saluut van de aanwezige vaartuigen. Op verschillende locaties langs de vaarroute wordt een programma aangeboden met kunst, cultuur en sport. In het Muziekgebouw aan het IJ heeft het Koninklijk Paar aansluitend een diner met genodigden.

Koning Willem Alexander, Koningin Maxima en de prinsesjes, vlnr: Ariane, Amalia en Alexia

Vlaginstructie troonswisseling

Een digitale vlag

De minister-president heeft, met instemming van de ministerraad, besloten om ter gelegenheid van de troonswisseling op 30 april 2013 een bijzondere vlaginstructie te geven. De instructie geldt voor alle gebouwen van de rijksoverheid. Gemeenten en provincies worden verzocht overeenkomstig te handelen. De Nederlandse vlag met oranje wimpel wordt op 30 april gevoerd tot zonsondergang, klokken worden geluid op verschillende momenten tijdens de dag (na het tekenen van de akte van abdicatie door de Koningin en na de afkondiging van de inhuldiging van de Koning).

Troonswisselingsmunt

 
Koninginnedag 1898-2013

Koningin Wilhemina

Nog voor de ‘echte Koninginnedag’, werd op 31 augustus 1885 de eerste ‘Prinsessedag’ gehouden, de vijfde verjaardag van de jonge prinses Wilhelmina. Het initiatief hiertoe werd genomen door de liberalen, die hiermee de nationale eenheid wilden benadrukken.

Na de dood van Koning Willem III in 1890, werd Prinsessedag opgevolgd door de viering van ‘Koninginnedag’. Deze ontwikkelde zich al spoedig tot een feestdag voor kinderen. Een week na haar achttiende verjaardag op 31 augustus 1898, vond op 6 september de troonsbestijging van Koningin Wilhelmina plaats. Tot 1948 werd Koninginnedag op 31 augustus gevierd.

Nadat Koningin Juliana haar moeder Wilhelmina in 1948 was opgevolgd werd vanaf 1949 Koninginnedag gevierd op haar verjaardag, 30 april.

Terwijl Koningin Wilhelmina en haar familie nooit aanwezig waren bij de festiviteiten, kreeg Koningin Juliana jaarlijks een bloemenhulde op Paleis Soestdijk. Vanaf de jaren vijftig was dit evenement via de televisie te volgen.

Terwijl Koninginnedag in de naoorlogse jaren nog een gewone werkdag was, kregen in de loop der jaren steeds meer mensen een vrije dag, zodat 30 april kon uitgroeien tot een landelijk gevierde feestdag.

 

Koningin Juliana

 

Koningin Juliana 30 april 1958

Paleis Soestdijk

Koningin Beatrix 1980

Bij de troonsopvolging op 30 april 1980 besloot Koningin Beatrix deze dag in stand te houden als dag van aanvaarding van haar ambt als staatshoofd en inhuldiging als Koningin der Nederlanden.

Bovendien om haar moeder (Koningin Juliana) daarmee te eren en praktisch gezien omdat het op haar eigen verjaardag (31 januari) meestal geen lekker weer is.

Eind april schijnt het oranjezonnetje daarentegen vaak wel. Beatrix wijzigde echter wel de vorm waarop zij zelf Koninginnedag met de bevolking viert.

Akte van abdicatie 1980 (Foto: Nationaal archief Den Haag)

Viering en festiviteiten

Ten tijde van Koningin Juliana werd op 30 april een defilé gehouden. De gehele Koninklijke familie stond op het bordes van Paleis Soestdijk. Vele Nederlanders en rijksgenoten liepen langs in de kilometerslange optocht en gaven geschenken en ook bloemen, waarmee het bordes werd bedekt. Wie niet meeliep zat aan de televisie gekluisterd.

’s Morgens liepen alle schoolkinderen in optocht naar het stadhuis om de burgemeester een aubade van patriottische liederen te brengen, zoals: ‘Alle man van Nêerlands stam’ en ‘Waar de blanke top der duinen’, met als slotakkoord het ‘Wilhelmus’.

Er werden ook festiviteiten voor de oudere jeugd en volwassenen georganiseerd, zoals optredens van pop- en jazzbandjes.

Daarna werden in vele dorpen en steden traditionele kinderspelen georganiseerd, zoals zaklopen en koekhappen. De dag werd traditioneel besloten met een lampionoptocht.

Koningin Beatrix koekhappen 2005

Willem Alexander

 

De huidige vorstin Koningin Beatrix bezoekt op Koninginnedag samen met zo veel mogelijk leden van de Koninklijke familie één of (meestal) twee plaatsen in Nederland, waar ze door de plaatselijke bevolking wordt ontvangen met speciale vieringen, die vaak de vorm aannemen van demonstraties van ouderwetse dansen en ambachten, en sport- en zangdemonstraties.

Sommige plaatsen steken het geheel in een wat eigentijdser jasje. De traditie wil dat burgers op Koninginnedag geen vergunning nodig hebben om op straat te venten (in de praktijk legt een burgemeester uit veiligheidsoverwegingen de verkoop van bijvoorbeeld voedsel en drank nog wel eens aan banden). Dit soepele beleid leidt tot uitgebreide vlooienmarkten (de zogeheten vrijmarkt).

Tevens worden er op veel plaatsen uitgebreide openluchtfeesten gehouden. Vooral Amsterdam staat bekend om zijn viering en grote vrijmarkt en trekt elk jaar rond de half miljoen bezoekers. Behalve veel Amsterdammers zelf zijn er natuurlijk ook vele duizenden bezoekers uit de rest van het land en een groot aantal buitenlandse bezoekers.

Voor veel toeristen is ‘Queen’s Day’ een van de belangrijkste evenementen van het jaar in Amsterdam. Omdat Koninginnedag voor velen een (verplichte) vrije dag is, grijpen veel mensen de kans om uit te slapen en de voorafgaande avond uit te gaan. Deze avond voor de Koninginnedag wordt (in het Haags dialect) ook wel Koninginnenach genoemd.

In heel Nederland is het feest. Vlaggen wapperen vrolijk in de wind, vaak met een oranje wimpel eraan. Er wordt Oranje Bitter gedronken. Men trekt oranje kleding aan en viert feest. Kinderen versieren hun fietsen, verenigingen presenteren zich en geven demonstraties. De dag wordt afgesloten met vuurwerk.

Ilse Steel

Bronnen:

Wikipedia

Oranje kinderen

Oranjeweb

www.koninklijkhuis.nl

www.oranje.startpagina.nl

Koninklijke bibliotheek

Historieknet

Isgeschiedenis

Troonswisselingsblog

Naar begin pagina

Terug naar Koningsdag


We gebruiken cookies om er zeker van te zijn dat u onze website zo goed mogelijk beleeft. Als u deze website blijft gebruiken gaan we ervan uit dat u dat goed vindt. Meer informatie

Wij gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze website voor de bezoeker beter werkt. Daarnaast gebruiken wij o.a. cookies voor onze webstatistieken.

Sluiten