In 1971 startte het TROS-programma Te Land, ter zee en in de lucht, een rariteitenkabinet van stuntende doe-het-zelvers. Met eigenhandig gefabriceerde en versierde voertuigen balanceerden kandidaten op een balk boven het water of probeerden ze een stukje te vliegen. Het meest opvallende onderdeel was het Achteruitrijden op Circuit Park Zandvoort.

Geschiedenis
Het was programmamaker René Stokvis die op een dag een foto zag van een man die met een zelfgemaakt vliegtuig van de Tower Bridge in Londen af sprong. Het inspireerde hem tot een wedstrijd op televisie waarin mensen min of meer hetzelfde deden, met de naam Vlieg er eens Uit. De eerste aflevering werd opgenomen bij de Drommedaris in Enkhuizen. Er kwamen meer onderdelen, zoals Op Glad IJs en de Badkuiprace, en voor de verzamelnaam speelde men leentjebuur bij Winston Churchill: Te land, ter zee en in de lucht was geboren.

Op de smartphone terugkijken
Er worden geen nieuwe uitzendingen meer van het programma gemaakt. Gelukkig bestaat er de smartphone waarmee u via YouTube herinneringen ophaalt. Er zijn hele compilaties te vinden van het programma. Wie de beelden via de app opstuurt naar zijn (klein)kinderen, zal ongelovige reacties ontvangen op het tafereel dat Achteruitrijden heet. Wij rolden indertijd van de bank van het lachen bij het zien van achteruit sjezende DAF-jes, de caravan-race waarbij de brokstukken door de lucht vlogen en het commentaar van André van Duin, die de tuinman van het circuit, de heer Bolindegrond imiteerde: “Me gràààs, me gràààs!”. Het was de ultieme chaos, ruige Hollandse slapstick, maar jongeren kunnen zich misschien niet voorstellen dat dit überhaupt mócht.

Gekapseisde auto’s en caravans
Als we de beelden erbij pakken zien we waarom. Achteruitrijden zou in deze tijd ongetwijfeld als onverantwoord worden beschouwd. Zo wordt in deze compilatie op 2:07 bijna een cameraman geraakt door een steigerende DAF, moet de man met de vlag (Martin Barèl) soms rennen voor zijn leven en ligt het circuit bezaaid met allerlei onderdelen, gekapseisde auto’s en caravans terwijl de race gewoon doorgaat. Alsof het nog niet gevaarlijk genoeg was, werden er ook elementen als springschansen en slalommen met caravan aan toegevoegd. Alles leek in het werk gesteld om zo veel mogelijk botsingen in beeld te krijgen.

Genieten
Te Land, ter zee en in de lucht liep nog door in de 21^ste eeuw, maar verdween toch van de buis. Bekende presentatoren waren onder anderen Willem van Kooten, Ron Brandsteder en Jack van Gelder. De reden dat het Achteruitrijden veel eerder uit het rijke aanbod aan onderdelen is verdwenen, is niet te achterhalen, net zo min als het antwoord op de vraag of er gewonden zijn gevallen. Wat rest zijn de nostalgische beelden op YouTube. Er gemakshalve van uitgaande dat er geen botsingen met ernstige afloop waren, kunnen we daar nog steeds van genieten.