Kerst staat voor de deur. Naast de gezelligheid en het samenzijn, is lekker eten voor velen ook belangrijk met Kerst. Heeft u al bepaald wat u gaat eten met Kerst? Eet u ook vlees bij de avondmaaltijd op de kerstdagen? Vooral veel mannen vinden dat vlees hoort bij de kerstmaaltijd, zo blijkt uit onderzoek van de Vegamonitor die de Vegetariërsbond  jaarlijks uit laat voeren.

Dit jaar blijkt opnieuw dat de opvattingen rond vlees- en zuivelconsumptie behoorlijk gepolariseerd kunnen zijn. Geslacht en sociale status blijken belangrijke voorspellers voor het (niet) eten van vlees te zijn. Op de vraag of vlees bij de kerstmaaltijd ‘hoort’ wordt heel verschillend gereageerd. Dit lijkt ook te gelden voor de consumptie van plantaardige zuivel, zoals havermelk.

Maar er is een categorie plantaardige producten die bij iedereen in de smaak valt.

Het percentage mensen dat geen enkele avond vlees bij de warme maaltijd eet, ligt met 6,5 % wat hoger dan eerdere jaren. Hieronder vallen ook de mensen die geen vlees, maar wel vis eten. Het percentage mensen dat iedere dag vegetarisch eet is de afgelopen jaren vrij stabiel en ligt dit jaar op 3,8%. Het percentage mensen dat iedere dag veganistisch eet daalt de afgelopen jaren iets en ligt momenteel op 0,7%.

Geslacht
Opvallend is dat het aandeel vegetariërs onder vrouwen met 5,9% veel hoger ligt dan onder mannen (1,5%). Op de vraag of vlees bij de kerstmaaltijd ‘hoort’ antwoord 21,2% van de vrouwen dan ook met ‘dit geldt zeker niet voor mij’, terwijl slechts 12,5% van de mannen dit antwoord geeft.

Leeftijd
Ook leeftijd speelt een rol. Maar liefst 8% van de jongeren tot 30 jaar eet alle dagen vegetarisch. Dit doet vermoeden dat het aandeel vegetariërs onder jonge vrouwen nog hoger ligt. En inderdaad: maar liefst 28% van de jonge vrouwen geeft aan dat ze bij het doen van de boodschappen de voorkeur geven aan vegetarische producten. Vooral ouderen houden vast aan het eten van vlees. Bijna 75% van de mensen van 60 jaar en ouder eet alle dagen vlees. Een kleine 20% van de 60 plussers eet een of twee dagen per week (de hele dag) geen vlees.

Met dergelijke cijfers mogen we verwachten dat het aandeel vegetariërs in de loop van de jaren geleidelijk verder zal toenemen. Aan de andere kant van het spectrum zien we het aandeel ‘zware gebruikers’ van vlees wat afnemen. In 2018 at 37,5% van de mensen zes of zeven dagen in de week vlees bij de warme maaltijd. In 2024 is dit percentage gezakt naar 30%.

Het percentage mensen dat geen enkele avond vlees bij de warme maaltijd eet, ligt met 6,5 % wat hoger dan eerdere jaren. Hieronder vallen ook de mensen die geen vlees, maar wel vis eten. Het percentage mensen dat iedere dag vegetarisch eet is de afgelopen jaren vrij stabiel en ligt dit jaar op 3,8%. Het percentage mensen dat iedere dag veganistisch eet daalt de afgelopen jaren iets en ligt momenteel op 0,7%.

Opvallend is dat het aandeel vegetariërs onder vrouwen met 5,9% veel hoger ligt dan onder mannen (1,5%). Op de vraag of vlees bij de kerstmaaltijd ‘hoort’ antwoord 21,2% van de vrouwen dan ook met ‘dit geldt zeker niet voor mij’, terwijl slechts 12,5% van de mannen dit antwoord geeft.

Ook leeftijd speelt een rol. Maar liefst 8% van de jongeren tot 30 jaar eet alle dagen vegetarisch. Dit doet vermoeden dat het aandeel vegetariërs onder jonge vrouwen nog hoger ligt. En inderdaad: maar liefst 28% van de jonge vrouwen geeft aan dat ze bij het doen van de boodschappen de voorkeur geven aan vegetarische producten.

Met dergelijke cijfers mogen we verwachten dat het aandeel vegetariërs in de loop van de jaren geleidelijk verder zal toenemen. Aan de andere kant van het spectrum zien we het aandeel ‘zware gebruikers’ van vlees wat afnemen. In 2018 at 37,5% van de mensen zes of zeven dagen in de week vlees bij de warme maaltijd. In 2024 is dit percentage gezakt naar 30%.

Plantaardige zuivel
Hoewel plantaardige zuivel inmiddels een vaste plaats in het schap van de supermarkt heeft veroverd, wordt er toch nog soms schamper gesproken over een ‘havermelk elite’. De Vegamonitor blijkt hier wel enige munitie voor te leveren. Plantaardige zuivel wordt door hoger opgeleiden veel meer geaccepteerd dan door lager opgeleiden (40,1% tegenover 24,4%). Ook zijn er duidelijk regionale verschillen tussen West Nederland, waar 38% van de bevolking plantaardige zuivel binnen de leefstijl vindt passen en Noord-Nederland, waar dit maar voor 21,8% van de mensen het geval is.

Bonen
Is er dan geen product dat de kloof kan overbruggen? Jawel! Bonen en peulvruchten worden breed geaccepteerd. Slechts 12,9% vindt dat deze producten niet binnen de leefstijl of identiteit passen. Verder zijn bonen en peulvruchten aanvaardbaar voor mensen van alle leeftijden, alle opleidingsniveaus en uit alle delen van het land.

Onderzoek
De Vegamonitor werd uitgevoerd door Panelwizard in opdracht van de Vegetariërsbond onder een representatief panel van 1134 respondenten. De Vegetariërsbond, opgericht in 1894, is dé deskundige op het gebied van vegetarische voeding en geeft voor Nederland het V-Label voor vegetarische en veganistische producten uit, dat inmiddels op ruim 2.500 verpakkingen in de supermarkt te vinden is.