SeniorPlaza | Wereldwonderen

Home / Wereldwonderen

Wereldwonderen

Tempel van Artemis

(met dank aan Liesbeth de Nijs voor het geleverde materiaal)

(klik op de plaatjes om ze te vergroten)

Artemis

Een voor-Griekse natuurgodin, dochter van Zeus en Leto, tweelingzuster van Apollo, met pijl en boog gewapende godin van de jacht en heerseres over het wild.

Ook mensen kunnen haar ten offer vallen en zij kan dood en verderf verspreiden, doch anderzijds staat zij de vrouwen in barensnood bij, zoals zij ook het jonge leven in de vrije natuur beschermd

Aan haar waren gewijd, hert, hinde, hond en gans. Attributen: pijlkoker, pijl en boog.

De Kleinaziatische Artemis was een vruchtbaarheidsgodin, te Efeze afgebeeld met vele borsten.

Een stijve mummieachtige figuur uit ebbenhout, goud, zilver en zwarte steen. Haar kleding was, uiteraard, bedekt met reliëfs van wilde dieren en ook bijen en ze droeg een hoog, pilaarachtig kapsel

Kleinaziatische

Artemis

Beschrijving van de tempel

Kroisos

Croesus

Een kolossale tempel, gebouwd door Kroisos, laatste koning van Lydië, (560-547 v.C.) zoon en troonopvolger van Alyattes.

Was Grieks gezind en gaf vele geschenken aan de tempels en orakels aldaar. Heeft opdracht gegeven tot de bouw van de tempel van Artemis (de godin van de jacht, de natuur en de geboorte) in 550 v. C. en nam een groot deel van de bouwkosten voor zijn rekening nadat hij de plek tijdens de verovering van de stad had gespaard.

De tempel was versierd met prachtige bronzen beelden die gemaakt waren door de allerbeste kunstenaars van die tijd en had een afmeting van 110 x 55 meter. Sommige delen ervan bevinden zich nog steeds in het “British museum”.

De tempel stond in Efeze, bij de huidige stad Selçuk, ongeveer 50 kilometer ten zuiden van Izmir ( Smyrna) in Turkije.

Ondanks het feit dat het één van de vele tempels was, was deze zó bijzonder dat zij met recht een plaats heeft verdiend tussen de 7 wereldwonderen. Het was volgens zeggen het prachtigste gebouw dat ooit op de aarde heeft gestaan. Hij wordt ook wel de grote marmeren tempel of tempel D genoemd.

Bouwmeesters waren, Chersiphron en Metagenes van Kreta evenals Thedoros van Samos.

Het marmer werd uit groeven gehaald die slechts 11 km verderop lagen, maar de massieve blokken wogen veertig ton, zodat ook deze afstand een ware uitdaging vormde.

Karren konden een dergelijk gewicht onmogelijk dragen, zodat Chersiphron ook hier een ingenieuze oplossing uitdacht: de delen van de zuilen werden met draaipennen in een houten raamwerk vastgezet, dat door ossen werd voortgetrokken.

Metagenes, de zoon van Chersiphron, paste dit ontwerp dusdanig aan dat ook de rechthoekige architraven konden worden vervoerd. De uiteinden van elke architraaf werd vastgezet in een enorm houten wiel.

Houten raamwerk

om de

architraven

vervoeren

De oude tempel was voorzien van talrijke bronzen beelden van vooraanstaande kunstenaars: Feidias, Polykleitos, Kresilas en Fradmon. De funderingen waren rechthoekig van vorm zoals de meeste tempels van die tijd.

Het grote verschil met andere heiligdommen was dat deze geheel van marmer was gemaakt. Het had een rijk versierde façade die over een ruime binnenplaats uitkeek. Marmeren trappen rondom leidden naar het grote platform dat 80 bij 130 meter mat.

Tempel van Artemis

getekend door

tekening van Johann Bernard Fischer

De kolommen waren 20 meter hoog met Ionosche kapitelen en ze hadden gegraveerde ronde zijden. In totaal waren er 127 kolommen, rechthoekig uitgelijnd over het gehele platform behalve de centrale cella.

De tempel bevatte vele kunstwerken, inclusief vier bronzen beelden van amazonen, gemaakt door de beste kunstenaars van die tijd.

Een legende verhaalt dat de amazones tijdens hun strijd met Heracles toevlucht vonden in de tempel van Artemis. Ze zouden van ver uit het oosten zijn gekomen en vormen dus een oriëntaals aspect van de tempelversieringen.

Toen Paulus de stad bezocht, was de tempel versierd met gouden pilaren, zilveren beeldjes en vele schilderijen. Er is geen bewijs dat er een beeld van Artemis in het midden van de tempel heeft gestaan, maar er is geen enkele reden om dan ook maar aan te nemen dat dit niet het geval zou zijn geweest.

Onlangs zijn er bij opgravingen ook geschenken gevonden van pelgrims in de vorm van beelden van Artemis, gemaakt van goud en ivoor. Verder heeft men ook oorbellen, armbanden en halskettingen gevonden, afkomstig uit het verre Perzië en India, wat de archeologen zeer heeft geholpen om deze tempel te reconstrueren.

De huidige reconstructies geven ons een behoorlijk beeld van het uiterlijk, maar de werkelijke schoonheid ligt in de architectonische hoogstandjes en artistieke details welke voor altijd voor ons onbekend zullen blijven (?).

De tempel was gebouwd ter ere van de godin van de jacht, de wilde natuur en de vruchtbaarheid: Artemis. Ondanks het feit dat de funderingen stammen uit de 7e eeuw v. C. was de tempel zelf rond 600 v. C. gebouwd. Het had niet alleen een religieuze doelstelling maar deed ook dienst als marktplaats. Het heiligdom werd bezocht door kooplieden, toeristen, handwerkslieden en koningen die de godin eerden door hun winsten met haar te delen.

Geschiedenis

Lucius mestrius Ploutarchus

In de nacht van 21 juli 356 v. C. heeft een persoon genaamd Herostratos de tempel in brand gestoken, die daarop tot de grond toe afbrandde. De reden daarvoor was dat deze man zijn naam voor eeuwig wilde vastleggen, dát is hem gelukt, echter hij werd wel terstond ter dood veroordeeld en terechtgesteld. Toevalligerwijs werd ook in die zelfde nacht, Alexander de Grote geboren. De geschiedschrijver Ploutarchus schreef later dat de godin zó druk doende was met de begeleiding van de geboorte van Alexander de Grote dat ze vergat haar tempel tegen dit onheil te behoeden.

De twintig jaren die daarop volgden werd hij geheel herbouwd. Deze wordt door archeologen nu tempel E genoemd.

Toen Alexander de Grote Klein-Azië veroverde wilde hij de wederopbouw van het Artemision royaal ondersteunen. Maar de Efesers waren bang om hun onafhankelijkheid te verliezen en wezen zijn aanbod met het volgende antwoord van de hand:

Het is voor een god niet passend voor een andere god een tempel te bouwen

Alexander voelde zich gevleid en zei de stad genereus belastingvrijheid toe, hetgeen volledig ten goede kwam aan de nieuwbouw van de tempel. De jongere Artemistempel werd volgens de plannen van de afgebrande gebouwd, maar overtrof al het voorgaande in pracht. Cheirokrates zag toe op de bouwwerkzaamheden; naar men zegt hebben Praxiteles en Skopas de sculpturen en reliëfs gemaakt.

Paulus had grote moeite om in Efeze het Christendom te verkondigen. Men wilde niet wijken van hun geloof in de godin Artemis. Toen de tempel weer werd verwoest, dit keer door de Goten in 262, beloofden de mensen wederom deze te herbouwen. In de 4e eeuw waren echter de meesten bekeerd tot het christendom en verloor de tempel zijn geloofswaarde. In 381 werd de tempel op bevel van keizer Theodosius gesloten.

Johannes Chrysostomos, ook wel (guldenmond) genoemd, patriarch van Constantinopel, heeft de tempel in 401 de nekslag toegediend en tot de grond toe verwoest. De tempel fungeerde voortaan als steengroeve.

De quaderstenen werden in de 6de eeuw voor de bouw van de Johannes-basiliek in Efeze gebruikt.

De onbeschadigde zuilen en marmerplaten kwamen in Constantinopel terecht om daar de unieke Hagia-Sofia te versieren.

Johannes

Chrysostomos

Overblijfselen

tempel in

Efeze

Later werd Efeze geheel verlaten en pas in de 19de eeuw werden de archeologische opgravingen weer hervat.

De graafwerkzaamheden hebben de funderingen blootgelegd, alsmede de weg naar deze moerassige plek.

Tegenwoordig zijn van de tempel van Artemis nog slechts enkele stenen blokken en delen van zuilen te zien. Men heeft nog geprobeerd de tempel te herbouwen, maar verder dan een paar zuilen is men (voorlopig?) niet gekomen

Wetenswaardigheden:

Tempel van Croesus: (tempel D):

ca. 550 v. Chr. 55 x 110 m

(bij bovenste trede)

Klassieke tempel:

(tempel E) ca. 325 v. Chr. 78,5 x 131 m

Niet-geschraagde boog 6,5 m

Lengte architraven: 8,75 m

Gewicht architraven: 40 ton

Hoogte zuilen: 20 m

Doorsnede zuilen: ca. 6,5 m

Efeze is één van de best bewaarde antieke steden van de westerse wereld. Jaren lang is het een belangrijke havenstad geweest en toen in 133 v.C. de Romeinen de stad in handen kregen werd dit de hoofdstad van Klein-Azië. Op Rome na was het de grootste stad van het Romeinse Rijk, met maar liefst 250.000 inwoners.

Deze stad is niet alleen bekend vanwege het wereldwonder de Tempel van Artemis, maar ook vanwege de bijzondere bewoners die het ongeveer 50 jaar n.Chr. heeft gehad. De apostel Johannes nam Maria de moeder van Jezus, na zijn dood, mee naar deze plaats.

Hier staat nog steeds het huisje waar Maria gewoond heeft. Het huisje werd pas in 1891 ontdekt. Het is nu een bedevaartsoort, alsmede ook de Johannesbasiliek op de begraafplaats. Ook heeft de apostel Paulus hier 3 jaar gewoond, van 55 tot 58 n. Chr.