Kortebaanwedstrijden zijn schaatswedstrijden die, bij gebrek aan (kunst)ijsbanen van de vereiste lengte, verreden worden als er natuurijs ligt. De afstanden zijn 160 meter bij de heren en 140 meter bij de dames.

Rond 1800 werden er al, met name in Friesland en Groningen, kortebaanwedstrijden verreden. Kasteleins organiseerden deze wedstrijden vaak zodat hun cafés en herbergen vol met gasten kwamen te zitten en er weddenschappen afgesloten werden. Er waren vaak duizenden toeschouwers aanwezig.
In 1803 was de prijs bij een kortebaanwedstrijd in Sneek een zilveren tabaksdoos.

Toen in 1805 de eerste wedstrijd met 130 vrouwelijke deelnemers werd verreden ontstond er opschudding omdat men van mening was dat het niet vrouwelijk was om deel te nemen aan een schaatswedstrijd. Bovendien reden vrouwen in onderrok over de baan.

In de beginperiode van het kortebaanschaatsen konden rijders vaak zilveren en gouden voorwerpen winnen. Al snel werden deze vervangen door geldprijzen die halverwege de vorige eeuw 125 tot 150 gulden bedroegen. Zeer goede rijders konden in één winter een kapitaal bij elkaar schaatsen.

Het langebaanschaatsen is een discipline in het hardrijden op de schaats, een tak van de schaatssport. Langebaanschaatsen wordt beoefend op een ijsbaan van 400 meter, tegenwoordig meestal op kunstijs. Binnen het langebaanschaatsen zijn verschillende disciplines met ieder hun eigen afstanden. Op de supersprint worden de 100 en 500 meter gereden, de sprint bestaat uit de 500 en 1000. De langere afstanden zijn de 1500, 3000, 5000 en 10.000 meter. Op de supersprint- en sprinttoernooien worden beide afstanden twee keer gereden. Een schaatser kan zo geen voordeel of nadeel ondervinden door te moeten starten in de binnen- of buitenbaan. Tegenwoordig zijn ook teamsprint en ploegenachtervolging onderdelen van het langebaanschaatsen.

Het langebaanschaatsen vereist een aparte techniek waarbij met een zijwaartse afzet een voorwaartse snelheid wordt verkregen. Bij een optimale schaatstechniek.

Meer Sjoukje Dijkstra bij onze rubriek Nostalgie, sporthelden van toen.

Kunstschaatsen (eigenlijk ‘kunstrijden op de schaats’) is een sportieve gebeurtenis waarbij individuele, paren en groepen schaatsers rotaties, sprongen en andere bewegingen op het ijs maken, vaak terwijl muziek wordt uitgevoerd. Er zijn internationale competities kunstschaatsen, zoals het Wereldkampioenschap kunstschaatsen, en kunstschaatsen is ook een Olympische sport.

Het eerste WK werd in 1896 gehouden, maar was toen nog alleen voor mannelijke solisten. De officiële onderdelen van deze sport zijn solorijden voor dames en heren, ijsdansen (in paren: dame en heer), paarrijden (idem) en formatieschaatsen (door een groep). Een schaatselement word in deze sport een “kür” genoemd. Een solist schaatst een wedstrijd die bestaat uit twee onderdelen: de korte kür en de vrije (lange) kür.

IJsdansen onderscheidt zich van paarrijden doordat het gebaseerd is op een klassieke dans en kent geen sprongen. De ISU bepaalt per toernooi welke dans de verplichte kür vormt, voor de vrije kür mogen de paren dit zelf bepalen. In het ijsdansen is de artisticiteit van groter belang dan bij het paarrijden.

Wedstrijden in het ijsdansen bestaan ook uit drie onderdelen namelijk verplichte dansen, originele maar reglementaire modeldansen en vrije dansen. Elk jurylid telt de punten voor de verplichte dansen van elk deelnemend paar op. Voor de originele dansen geeft de ISU (International Skating Union) ieder jaar het ritme op. Maar ieder paar kiest zijn eigen muziek zonder gezang. Elk jurylid telt dan ook de cijfers voor samenstelling en presentatie van het originele dansen per deelnemer op. De som van het aantal punten voor verplichte dansen en originele dansen wordt gedeeld door 2,5. Daarbij worden de punten voor technische uitvoering en artistieke inslag van het derde nummer, het vrij dansen, opgeteld. De eindscores leveren voor elk jurylid een klassement op en wie bij vergelijking van de klassering van de verscheidene juryleden het vaakst op de eerste plaats komt, wint. Het vrij dansen spreekt het grote publiek het meest aan. De dansers leggen immers al hun kunnen in die 4 minuten durende show.

Het hoogtepunt van het ijsdansen in 1984 in Sarajevo tijdens de Olympische spelen was de  vrije dansproef van Jane Thorvill en Christopher Dean. Hun interpretatie van Ravel’s Bolero kreeg de hoogste scores over de hele lijn voor de artistieke waarde. Zij maakten de Bolero bij het grote publiek onsterfelijk!

Ze stapten in 1984 over naar het pure professionalisme. Torville en Dean oogsten na hun amateur-carrière 136 keer een 6, het waarderingscijfer dat absolute perfectie uitdrukt. Bij het inpalmen van hun 4e opeenvolgende wereldtitel in het Canadese Ottawa (’84) stond een absoluut wedstrijdrecord van 13 keer 6 op het scorebord.

Marathonschaatsen is een tak van het hardrijden op de schaats waarbij uithoudingsvermogen en tactisch inzicht een belangrijke rol vervullen. Marathonschaatsers worden dan ook vaak “de mannen van de lange adem” genoemd.

Marathonwedstrijden op de kunstijsbanen worden meestal verreden over een groot aantal ronden. Op regionaal niveau is dit 50 tot 75 ronden en op nationaal niveau 100 tot 150 ronden. Hoogtepunt van het marathonschaatsen is natuurlijk het verrijden van wedstrijden op natuurijs. Hierbij worden niet zelden wedstrijden verreden over 100 tot 150 kilometer.

Marathonwedstrijden zijn er op allerlei niveaus, waarvoor de rijders zijn ingedeeld in categorieën. De beste rijders van elke categorie hebben de mogelijkheid zich voor het volgende seizoen te plaatsen voor een hogere categorie.

En wat te denken van de Elfstedentocht met meer dan 200 kilometer.