De kuiper is iemand die houten vaten of tonnen maakt en herstelt. Kuipers maakten ook wel emmers. De kuiper maakte vaten van gebogen houten planken, die ook wel duigen genoemd worden. De kuiper moest houten planken met een bijl en trekmes verwerken tot duigen. Hij liet ze drogen, werkte ze af op de schaafbank en moest ze dan met hoepels samenbinden. Soms plaatste de kuiper het vat voor de deur van zijn werkplaats (daar moest hij extra belasting voor betalen) en maakte hij binnenin een vuurtje van spaanders. Dikke ijzeren drijfbanden kon hij dan om het vat slaan, zodat de duigen verband kregen en het hout krimpt en buigzaam werd.

Droge en natte kuipers

Er bestonden twee soorten kuipers. De droge kuiper was een ambachtsman die vaten maakt voor droge goederen, zoals graan, tabak en vruchten. De natte kuiper maakte tonnen die geschikt waren voor opslag en vervoer van natte goederen, zoals drank en boter.

Door de jaren heen

Heel vroeger werden de delen van de vaten niet met ijzeren banden maar met bewerkte wilgentenen verbonden.
In de 15e, 16e en 17e eeuw waren bij een scheepswerf, zoals bekend van Amsterdam en Rotterdam altijd diverse kuiperijen gevestigd. Na de 17e eeuw kwamen glas, blik en plastic op de markt: goedkopere materialen die makkelijk te produceren waren. Daardoor verdween het oude ambacht langzaam. Tegenwoordig worden vaten van hout niet veel meer gebruikt. Vrijwel alleen voor het bewaren en opslaan van drank, zoals wijn en whisky, worden nog veel houten vaten gebruikt.

De patroonheiligen die bij het oude ambacht kuiper horen zijn o.a. Barnabas en Florianus.

Waarvoor werden kuipen gebruikt?

Kuipen worden in het algemeen toegepast voor het bewaren en vervoeren van onder andere vloeistoffen, denk daarbij aan wijn en bier. Ook in de scheepsbouw waren kuipen onmisbaar en daarom waren kuiperijen dus veel bij scheepswerven te vinden. Op  reizen die schepen maakten werden goederen en voedsel in kuipen bewaard. Kuipen waren niet alleen handig voor het vervoer van vers drinkwater, drank en oliën, maar werden ook op grote schaal gebruikt voor het opslaan en versjouwen van vis.

Liedjes

Bekende (kinder-)liedjes, die over de kuiper gaan, kunt u zich misschien nog wel herinneren: