Rembrandt en de Gouden Eeuw



Met dank aan Ilse Steel voor het schrijven van dit artikel.

pallet kwast 2019: 350 jaar sterfdag Rembrandt van Rijn pallet kwast

Dit jaar staat in het teken van Rembrandt & de Gouden Eeuw. In 2019 is het namelijk 350 jaar geleden van Rembrandt van Rijn overleed. Vele musea hebben tentoonstellingen met werken van Rembrandt of andere kunstenaars uit de Gouden Eeuw. Ook voor ons reden om aandacht te besteden aan dit thema.

pallet kwast Rembrandts

leven

pallet kwast Vereeuwigd

pallet kwast Werk Rembrandt van Rijn pallet kwast

Schilderijen

Uylenburgh Rembrandt

Etsen

Rembrandt gebaarde man

Tekeningen

Uylenburgh Rembrandt

pallet kwast Inspirator, leermeesters, vrienden en leerlingen pallet kwast

Inspirator

Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571 – 1610)

Caravaggio, voluit Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571 – 1610) was een Italiaans kunstschilder die leefde in de periode van de Barok. Rembrandt kwam met de werken van Caravaggio in aanraking door de Utrechtse Caravaggisten: Gerard van Honthorst, Hendrik ter Brughen, Jan van Bijlert en Dirck van Baburen, die in Rome de kunst van Caravaggio hadden leren kennen. Caravaggio was een man met manieren en eigenschappen en (soms onbewust) invloedrijke technieken.

Veel schilders gebruiken het caravaggisme nog altijd.

Leermeesters en vrienden

Jacob van Swanenburg (1571 – 1638)

Jacob van Swanenburg werd in 1571 geboren als zoon van de kunstschilder en latere burgemeester van Leiden, Isaac Claesz. van Swanenburg. Jacob werd door zijn vader opgeleid, evenals twee van zijn broers: Claes (1572 – 1652) die ook schilder werd en Willem (1580 – 1612) die graveur werd. De familie was Arminiaans van geloof en na 1618-1619 Remomonstrants. Jacob van Swanenburg vertrok in 1591 naar Italië om zijn techniek te verbeteren. Hij werkte onder meer in Venetië (1591), Rome en Napels (rond 1598). Jacob van Swanenburg overleed in 1638.

Pieter Pietersz. Lastman (1583 – 1633)

Pieter Pietersz. Lastman (1583 – 1633) was een Nederlands schilder uit de Gouden Eeuw. Hij was een vernieuwer en vruchtbaar schilder van historiestukken, maar is vooral bekend als de leermeester van Rembrandt. Hij schilderde Bijbelse en mythische scènes met veel oog voor het landschap. Hij was aan het begin van de 17de eeuw een toonaangevende schilder en kenner van Italiaanse kunst.

lastman kruisiging
1616, Pieter Lastman kruisiging
Lievens
1629-1630, Jan Lievens Zelfportret

Jan Lievens (4 oktober 1607 – 4 juni 1674)

Jan Lievens (geboren in Leiden en overleden in Amsterdam) was een Nederlands kunstschilder, tekenaar en houtsnedenmaker.

Jan Lievens ging op 8-jarige leeftijd in de leer bij Joris van Schooten. Dit was op zeer jonge leeftijd, de meeste leerjongens waren ouder. Toen Lievens ongeveer 10 jaar was, ging hij naar het atelier van Pieter Lastman in Amsterdam, waar hij twee jaar bleef. Toen keerde hij terug naar Leiden en werd zelfstandig meester. In zijn jonge jaren (tussen 1625-1631) werkte hij nauw samen met Rembrandt in hun atelier in Leiden. Ze werden vrienden. Het is vaak moeilijk om schilderijen van Lievens uit deze periode te onderscheiden van werk van Rembrandt.

Lievens schilderde portretten, landschappen en historische en allodorische scènes.

Lievens
1640, houtsnede Jan Lievens Kain doodt Abel

Clement de Jonghe (1624/1625 – juni 1677)

Clement de Jonghe werd in 1624 of 1625 geboren in Brünsbuttel in de regio Ditmarschen, een kuststreek in Noord-Duitsland.

Clement de Jonghe was graveur, kunst- en prentenhandelaar. Bevriend met Rembrandt tot in de laatste jaren. Het is bekend dat De Jonghe in het bezit was van een groep door Rembrandt geëtste koperplaten.

Jonghe Rembrandt
1651 Clement de Jonghe, ets door Rembrandt

Leerlingen

Al op 22-jarige leeftijd, toen hij nog in Leiden woonde, nam Rembrandt zijn eerste leerlingen aan. Vanaf het moment dat hij in Amsterdam zijn eigen werkplaats begon, werden dat er steeds meer. Vermoedelijk heeft Rembrandt voor ruim vijftig leerlingen de rol van leermeester vervuld. Zijn aanpak in het lesgeven was enerzijds traditioneel, anderzijds uitzonderlijk. Hij leerde zijn leerlingen schilderen volgens de regels van de kunst, maar hij bracht ook zijn eigen regels in. In zijn onderwijsmethoden zocht hij steeds naar andere manieren om zijn kennis en technische vaardigheden over te brengen op zijn leerlingen.

Gerrit Dou (1613 – 1675)

Gerrit Dou, geboren en overleden (1613-1675) in Leiden, ging eerst in de leer bij zijn vader, Douwe Jansz. die glasgraveur en glasschilder was. Daarna ging hij twee jaar in de leer bij de glasschilder Pieter Kouwenhorn. Op zijn veertiende ging hij drie jaar lang in de leer als (eerste) leerling van Rembrand. Van hem leerde hij met licht- en donkercontrasten te werken.

In zijn latere werk heeft hij meer een eigen stijl: detaillistische, met transparante lichteffecten, vooral in zijn nachtstukken (met kaarslichteffecten). Detaillering en clair-obscur werden Duo’s specialiteit. Zijn verfijnde schildertechniek oogstte in binnen- en buitenland bewondering. Duo’s ‘kaerslichten’ werden razend populair Hij is de belangrijkste van de Leidse fijnschilders.

Dou
ca 1650, Gerrit Dou zelfportret

Ferdinand Bol (1616 – 1680)

Ferdinand Bol (1616 – 1680) was een Nederlandse kunstschilder, etser en tekenaar. Hij groeide op in Dordrecht en leerde daar schilderen óf in Utrecht bij Abraham Bloemaert. Later werkte Bol een tijd in Rembrandts atelier in Amsterdam waar hij zich in 1642 als zelfstandig kunstenaar vestigde.

Gerrit Dou maakte portretten, historische voorstellingen en Bijbelse taferelen. Zijn bekendste schilderij is het portret van Elisabeth Bas, wat vandaag de dat te zien is in het Rijksmuseum.

bol schilder
ca. 1669, Ferdinand Bol zelfportret

Carel Fabritius (1622 – 1654)

Carel Fabritius (1622 – 1654) was een Noord-Nederlandse kunstschilder, prentkunstenaar, tekenaar van landschappen, portretten, dieren en architectuur (als genre). Van ongeveer 1641 tot 1643 was hij in de leer bij Rembrandt. Fabritius schilderde in zijn vroege periode voornamelijk historiestukken, van zowel mythologische als Bijbelse taferelen.

Fabritius
ca 1645, Carel Fabritius zelf-portret

Nicolaes Maes (1634 – 1693)

Nicolaes Maes (1634 – 1693) werd geboren in Dordrecht als zoon van een koopman uit Ravestein. Op 15-jarige leeftijd kwam hij naar Amsterdam om bij Rembrandt in de leer te gaan. Hij werd zodanig door Rembrandt beïnvloed dat veel van zijn werken later werden toegeschreven aan zijn leermeester. Hij was een van Rembrandts talentvolle leerlingen.

Nicolaes schilderde in het begin voornamelijk genrestukken en legde zich later meer toe op portretten. Nicolaes Maes maakte een omvangrijk oeuvre.

Maes
1685, Nicolaes Maes zelfportret

 Rembrandt-liedjes pallet kwast

  Gedicht pallet kwast

pallet kwast Rembrandt tentoonstellingen pallet kwast

pallet kwast Meer over Rembrandt pallet kwast

Geschreven door: Ilse Steel

Bronnen:
Sesam Kunstgeschiedenis
Robert Wallace Rembrandt und seine Zeit
Kroniek Wie was Rembrandt uit 1956
Rijksmuseum
Rembrandthuis
Historieknet
Kunstbus
20.000 jaar schilderkunst – Hans L.C. Jaffe
E.H. Gombrich – Euwige schoonheid
E. Kloek – 1001 Vrouwen

We gebruiken cookies om er zeker van te zijn dat u onze website zo goed mogelijk beleeft. Als u deze website blijft gebruiken gaan we ervan uit dat u dat goed vindt. Meer informatie

Wij gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze website voor de bezoeker beter werkt. Daarnaast gebruiken wij o.a. cookies voor onze webstatistieken.

Sluiten